Ρεπορτάζ: Γεωργία Χατζηγρηγορίου
Η διαχείριση των ευρωπαϊκών αγροτικών ενισχύσεων στην Ελλάδα αποτελεί ένα διαχρονικό αγκάθι, μια πληγή που αιμορραγεί εδώ και δεκαετίες, υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη των αγροτών και στρεβλώνοντας την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα. Τα πρόσφατα δημοσιεύματα και οι δηλώσεις του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα, φέρνουν για άλλη μια φορά στο προσκήνιο την πολυεπίπεδη κρίση του ΟΠΕΚΕΠΕ, ενός οργανισμού που, αντί να λειτουργεί ως στυλοβάτης στήριξης, έχει μετατραπεί σε σύμβολο αδιαφάνειας και κακοδιαχείρισης.
Ο ίδιος ο Υπουργός παραδέχεται πως το πρόβλημα δεν είναι πρόσφατο, αλλά βαθαίνει στις ρίζες της δεκαετίας του ’80, με συνεχείς αποτυχίες στη δημιουργία ενός αξιόπιστου μηχανισμού πληρωμών. Η Ελλάδα πλήρωνε πρόστιμα ήδη από την είσοδό της στην ΕΟΚ, ένα ιστορικό που υπογραμμίζει την παγιωμένη δυσλειτουργία και την έλλειψη δίκαιης κατανομής των ενισχύσεων. Η δήλωση του κ. Τσιάρα ότι «το να λέει κανείς ότι όλα τα δεινά επικεντρώνονται από το 2019 και μετά συνιστά ανόητη υποκρισία» αντικατοπτρίζει την επίγνωση ενός προβλήματος με βαθιές, ιστορικές διαστάσεις.
Η Πέλλα στο Επίκεντρο: Δεκάδες Περιπτώσεις και Χαμένες Ευκαιρίες
Σε αυτό το σκηνικό, η Πέλλα, ένας νομός με ισχυρή αγροτική παράδοση και ζωτικής σημασίας παραγωγή, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των επιπτώσεων αυτής της χρόνιας δυσλειτουργίας. Δεκάδες αγρότες στην περιοχή έχουν βιώσει, και συνεχίζουν να βιώνουν, τις συνέπειες της κακοδιαχείρισης και των καθυστερήσεων στον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Φανταστείτε έναν παραγωγό μήλων στην Έδεσσα που έχει κάνει όλες τις απαραίτητες επενδύσεις, βασιζόμενος στις αναμενόμενες ενισχύσεις, και ξαφνικά βρίσκεται με τις πληρωμές του σε εκκρεμότητα για μήνες. Ή έναν κτηνοτρόφο στα ορεινά της Αριδαίας, που περιμένει τις επιδοτήσεις για ζωοτροφές και εμβολιασμούς, τη στιγμή που τα έξοδα τρέχουν και οι τράπεζες δεν περιμένουν. Αυτές δεν είναι μεμονωμένες περιπτώσεις στην Πέλλα, αλλά καθημερινότητα. Οι καθυστερήσεις στις πληρωμές, που οφείλονται, όπως παραδέχτηκε ο Υπουργός, στην έρευνα της Οικονομικής Αστυνομίας, η οποία «μπλόκαρε τη λειτουργία των πληροφοριακών συστημάτων», έχουν δημιουργήσει τεράστια προβλήματα ρευστότητας στους αγρότες. Πληρωμές που ήταν προγραμματισμένες για τον Ιούνιο καθυστέρησαν, με μια πρώτη καταβολή να γίνεται μόλις την προηγούμενη Παρασκευή, προκαλώντας αγανάκτηση και ανασφάλεια.
Από τις Ατασθαλίες στις Ποινικές Ευθύνες: Η Πραγματικότητα στο Πεδίο
Η Πέλλα, δυστυχώς, έχει βρεθεί στο επίκεντρο και των ατασθαλιών που αποκαλύφθηκαν. Περιπτώσεις «εξαφανιζόμενων» ελεγχόμενων από προγράμματα βιολογικής καλλιέργειας ή κτηνοτροφίας, λίγο πριν την ολοκλήρωση των ελέγχων, είναι ένα φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί έντονα στην περιοχή. Ο μεγάλος αριθμός αποχωρήσεων από τη βιολογική μελισσοκομία και τη βιολογική κτηνοτροφία το τελευταίο χρονικό διάστημα, όπως σημείωσε ο κ. Τσιάρας, αποτελεί ένα ζήτημα που αγγίζει άμεσα και την Πέλλα, δεδομένης της σημαντικής της παραγωγής σε αυτούς τους τομείς. «Ουσιαστικά ζητάμε να γίνουν κάποιοι έλεγχοι και οι ελεγχόμενοι εξαφανίζονται την επόμενη μέρα και αυτό είναι ένα μεγάλο ζήτημα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Υπουργός, περιγράφοντας μια κατάσταση που δείχνει οργανωμένο σχέδιο αποφυγής ελέγχων και επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών.
Ο κ. Τσιάρας υπογράμμισε ότι «όσοι πήραν παράνομα χρήματα θα τα επιστρέψουν και θα βρεθούν αντιμέτωποι με ποινικές ευθύνες», μια δήλωση που αναμένεται να επιφέρει αλλαγές και στην Πέλλα, καθώς οι «πολυεπίπεδοι έλεγχοι» που διενεργούνται, από τα οικολογικά σχήματα μέχρι τα βιολογικά, αποκαλύπτουν «πάρα πολλά στοιχεία». Η κάθαρση στον ΟΠΕΚΕΠΕ, την οποία ο Υπουργός χαρακτήρισε «πολιτική βούληση και προσωπική εντολή του πρωθυπουργού», δίνει μια μικρή ελπίδα στους αγρότες της Πέλλας ότι η διαφάνεια και η δικαιοσύνη θα επικρατήσουν επιτέλους στη διαχείριση των ευρωπαϊκών ενισχύσεων. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης δεν είναι απλώς ένας στόχος, αλλά μια επιτακτική ανάγκη για την επιβίωση και την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα στην περιοχή.