Ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, περιγράφει τη στρατηγική της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής ως ένα συγκροτημένο και ολιστικό σχέδιο τριών διαδοχικών επιπέδων. Ο στόχος είναι η κεφαλαιοποίηση του χρόνου ηρεμίας για την ενίσχυση της οικονομίας, της άμυνας και της διπλωματικής θέσης της χώρας.
Πρώτο Επίπεδο: Εμπέδωση Ηρεμίας και Διευθέτηση Κρίσεων
Το αρχικό επίπεδο εστιάζει στη δημιουργία συνθηκών ειρηνικής συνύπαρξης και ασφάλειας σε ένα ευμετάβλητο διεθνές περιβάλλον.
Σχέσεις με την Τουρκία
- Διακήρυξη Αθηνών (Δεκέμβριος 2023): Οδήγησε στη διαμόρφωση μιας λειτουργικής σχέσης.
- Αποτελέσματα: Ελαχιστοποίηση παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου, μεγάλη μείωση των μεταναστευτικών ροών εξ ανατολών, ενίσχυση του διμερούς εμπορίου και αναβάθμιση του τουρισμού (μέσω fast-track θεώρησης για τα ελληνικά νησιά).
Διπλωματία στη Λιβύη
- Η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που διατηρεί ανοικτούς διαύλους με τις δύο πλευρές (Τρίπολη και Βεγγάζη), παρά το ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
- Αποτελέσματα: Περιορισμός των μεταναστευτικών ροών, σεβασμός της ελληνικής μέσης γραμμής στις λιβυκές προκηρύξεις οικοπέδων και επανενεργοποίηση των τεχνικών επιτροπών για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, οι οποίες είχαν διακοπεί το 2010.
Δεύτερο Επίπεδο: Εδραίωση Εθνικών Θέσεων και Συμμαχιών
Το δεύτερο στάδιο είχε διττό στόχο: την οικοδόμηση διεθνών συμμαχιών και την αύξηση των επιχειρημάτων υπέρ των εθνικών θέσεων με συγκεκριμένες παρεμβάσεις.
Διεθνή Ερείσματα & Συμμαχίες
- ΟΗΕ: Σχεδόν ομόφωνη εκλογή στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, δημιουργώντας νέες συμμαχίες σε θέματα διεθνούς ασφάλειας.
- Άμυνα: Διαμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου της ευρωπαϊκής άμυνας για διασφάλιση των εθνικών συμφερόντων.
- Σχέσεις με Διεθνείς Παίκτες: Ενίσχυση της στρατηγικής σχέσης με τις ΗΠΑ, διατήρηση της σχέσης με Ισραήλ και ανάπτυξη εξαιρετικών σχέσεων με τον αραβικό κόσμο, την Ινδία και τις χώρες του Κόλπου.
- Ενέργεια: Αναβάθμιση της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Εμπράγματες Πρωτοβουλίες (Νομική και Πολιτική Ουσία)
- Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός: Καταγράφει ως ευρωπαϊκό κεκτημένο τα απώτατα όρια δυνητικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.
- Θαλάσσια Περιβαλλοντικά Πάρκα: Στοχεύουν στην εξουδετέρωση κάθε βλέψης σε εθνική κυριαρχία.
- Ενεργειακές Συνεργασίες: Συμμετοχή των κολοσσών Chevron (νότια Κρήτη) και ExxonMobil (Ιόνιο). Η συμμετοχή της ExxonMobil στο Ιόνιο έγινε δυνατή χάρη στην οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ιταλία.
Τρίτο Επίπεδο: Κεφαλαιοποίηση και Μεγάλες Πρωτοβουλίες
Το τρίτο και τρέχον επίπεδο αφορά την ανάληψη μεγάλων πρωτοβουλιών από την Ελλάδα, με αυτοπεποίθηση, κεφαλαιοποιώντας την ισχυρή διπλωματική της θέση.
Πολυμερές Σχήμα στην Ανατολική Μεσόγειο
Η Ελλάδα αναλαμβάνει την πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός διαρκούς πολυμερούς περιφερειακού σχήματος στην Ανατολική Μεσόγειο.
- Συμμετέχοντες: Τα τέσσερα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου με τα οποία η Ελλάδα έχει θαλάσσια σύνορα. Δεν αποκλείεται η μελλοντική διεύρυνση.
- Προϋπόθεση: Η καθολική αποδοχή του Διεθνούς Δικαίου και ο πλήρης σεβασμός της κυριαρχίας των κρατών.
- Θεματολογία: Περιλαμβάνει θέματα κοινού ενδιαφέροντος (πολιτική προστασία, Μεταναστευτικό, θαλάσσιο περιβάλλον), αλλά και πιο σύνθετα (οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, συνδεσιμότητα).
- Επόμενα Βήματα: Διερεύνηση προθέσεων, σύνταξη μνημονίου κατανόησης (εφόσον υπάρξει κοινή κατανόηση) και πρώτη συνάντηση για διαμόρφωση ατζέντας.
Σχετική Εγχώρια Δράση
Η παρούσα στρατηγική συνοδεύεται από σημαντικές εγχώριες εξελίξεις σε κρίσιμους τομείς:
- Υγεία: Επέκταση των Κινητών Ομάδων Υγείας (ΚΟΜΥ) σε όλη την Ελλάδα. Αναμένεται να εξυπηρετούν 500.000 πολίτες ετησίως, με έμφαση σε απομακρυσμένες περιοχές και ενίσχυση με 50 επιπλέον γιατρούς. Δημιουργήθηκε η δωρεάν τηλεφωνική γραμμή 1135 για αιτήματα κατ’ οίκον επισκέψεων.
- Εκπαίδευση: Ενίσχυση του Ψηφιακού Φροντιστηρίου (δωρεάν υποστήριξη για Πανελλαδικές), με προσθήκη 4 μαθημάτων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και 3 μαθημάτων Ειδικής Αγωγής. Ο αριθμός των εκπαιδευτικών αυξήθηκε σε 85 και οι ώρες διδασκαλίας σε 477/μήνα.
- Ανάπτυξη/Επενδύσεις: Η Διυπουργική Επιτροπή ενέκρινε τρεις νέες στρατηγικές επενδύσεις συνολικού ύψους €205,8 εκατ. (βιομηχανία/ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ-HOLCIM, ΝΕΟΤΕΧ και τουρισμός/Όμιλος Τσάκου στην Ιθάκη).
- Μεγάλα Έργα Υγείας (ΣΔΙΤ): Ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον (πέντε φάκελοι) για την κατασκευή του νέου Αντικαρκινικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης μέσω ΣΔΙΤ, εκτιμώμενης αξίας €350,55 εκατ.. Το έργο θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, Μονάδα Ανακουφιστικής Φροντίδας και Μονάδα Πόνου (σε αντίθεση με το Νοσοκομείο Έδεσσας που τέθηκε ως θέμα στην προηγούμενη ερώτηση).
