Ελλάδα, η «γυναίκα» της Ευρώπης ή 8 Μαρτίου 2013

  Όχι πολλά χρόνια νωρίτερα, οι  γυναίκες συνήθιζαν μια τέτοια μέρα να κάνουν
μια ιδιαίτερη έξοδο για να γιορτάσουν και να γλεντήσουν, και σε κάποια μέρη της
επαρχίας ακόμη πραγματοποιούνται έθιμα με σημειολογία ανάδειξης της θηλυκής
κυριαρχίας. Από την άλλη, οι νέες γυναίκες δεν φαίνεται να κινητοποιούνται έτσι
λόγω της ημερομηνίας.

Αλλά γιατί
αλήθεια θεσπίστηκε ο εορτασμός της γυναίκας; Τι θέλουμε να τιμήσουμε με αυτόν
τον τρόπο; Σαν να είναι κάτι το ιδαίτερο το να ανήκει κανείς στο ένα από τα δύο
τα φύλα…  Μάλλον μπορούμε να  καταλάβουμε καλύτερα το φαινόμενο αν
θεωρήσουμε το άρρεν φύλο σαν το “κανονικό”, οπότε, αυτόματα, ό, τι απομένει
καθίσταται το «ιδιαίτερο», το διαφορετικό. Άλλωστε, ποιος ορίζει όλες αυτές τις
παγκόσμιες ημέρες; Μέχρι πολύ πρόσφατα ολόκληρος ο πολιτικοκοινωνικός κόσμος,
αλλά και ο χώρος των γραμμάτων και του πνεύματος κυριαρχούνταν σχεδόν
αποκλειστικά από άντρες, και είναι η ανδρική λογική και νόηση που κατασκευάζει
το πρίσμα μέσα από το οποίο καλούμαστε όλοι-άντρες και γυναίκες- να δούμε τον
κόσμο.

Ασφαλώς
γνωρίζετε τα τρία «κακά» του κόσμου: «Πυρ, γυνή και θάλασσα». Η γυναίκα είναι,
λοιπόν, το αντικείμενο, και όχι το υποκείμενο της εμπειρίας, και ως αντικείμενο
μπορεί να είναι κίνδυνος και πειρασμός για τον… άνθρωπο! Τα πρώτα ίχνη αυτής
της «δαιμονοποίησης» της  γυναίκας  τα βρίσκουμε στην περιγραφή του προπατορικού
αμαρτήματος, όπου η Εύα δοκίμασε πρώτη το απαγορευμένο μήλο, μετά από την
προτροπή του φιδιού και, έπειτα, σύμφωνα με τις γραφές, πρόσφερε και στον Αδάμ.
Εξ’ άλλου, στο μεσαίωνα το κακό και η αμαρτία προσωποποιήθηκε  πάλι 
στο γυναικείο φύλο, όπου κάτω από την ταμπέλα της γυναίκας-μάγισσας
τελέστηκαν απάνθρωπα εγκλήματα.

Σήμερα, στον
21ο αιώνα, τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει ουσιαστικά, αφού σε πολλά ακόμη μέρη
του κόσμου οι γυναίκες λιθοβολούνται, βιάζονται και ακρωτηριάζονται, πολλές
φορές μάλιστα και με τη συναίνεση της κοινής γνώμης. Αλλά, και στον πολιτισμένο
δυτικό κόσμο όπου ανήκει η Ελλάδα, την συντριπτική πλειονότητα των θυμάτων της
ενδοοικογενειακής βίας αποτελούν οι γυναίκες και τα κορίτσια.  Στην οικογένεια, αλλά και στο χώρο της
εργασίας, οι γυναίκες γίνονται συχνά στόχος διακρίσεων, σωματικής και
σεξουαλικής κακοποίησης ή παρενόχλησης, ρατσισμού και σεξισμού.

Η σύγχρονη
κοινωνία δεν διστάζει να εκμεταλλευτεί εμπορικά τη γυναικεία σεξουαλικότητα,
χρησιμοποιώντας την αφειδώς ως δόλωμα για την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών.
Αρκεί να ανοίξει κανείς την τηλεόραση για να κατακλυστεί από προκλητικές και
άσεμνες απεικονίσεις του γυναικείου σώματος δίπλα σε τρόφιμα, αυτοκίνητα και
κάθε λογής αγαθά. Στο βωμό του κέρδους 
το θηλυκό σώμα έχει καταστεί πανίσχυρο σύμβολο εξουσίας και εργαλείο
χειραγώγησης με κόστος  την συνεχή
προσβολή της γυναικείας και γενετήσιας αξιοπρέπειας.

Τα μηνύματα
πολλά και επιτακτικά: Η γυναικεία ομορφιά θεοποιείται και ανεδαφικά πρότυπα
εμφάνισης κατακλύζουν το μυαλό μας. Νεαρές γυναίκες, συχνά στην εφηβεία, ζουν
με τον εφιάλτη ενός διαρκούς αγώνα απόκτησης ή διατήρησης του ιδανικού σώματος,
ο οποίος πολλές φορές συμβάλλει στην εκδήλωση κατάθλιψης, άγχους, ακόμη και
απειλητικών για τη ζωή καταστάσεων, όπως η νευρική ανορεξία.

Σαν μια άλλη γυναίκα,
και η Ελλάδα πρέπει να μοχθήσει, να κάνει θυσίες, και κάθε είδους περικοπές για
να φτάσει στα υψηλά στάνταρτς των εταίρων. Ακόμη και με κίνδυνο την… ύπαρξη
της. Γιατί, ας μην το ξεχνάμε, έχει τεράστιο «έλλειμα», από τη φύση της. Οι
εταίροι μπορούν να της προσφέρουν βοήθεια για να ορθοποδήσει, με το αζημίωτο
βέβαια. Δέχεται ισχυρές πιέσεις να συμμορφωθεί με τις επιθυμίες του Ευρωπαίου
της Συντρόφου, ειδάλλως απειλείται με “χωρισμό” και εξοστρακισμό από τις
Αγκάλες της Γηραιάς Ηπείρου. Ο εκβιασμός είναι σκληρός, και η Ελλάδα δεν
πιστεύει στον εαυτό της, νομίζει πως δεν έχει άλλη επιλογή. Σχεδόν συμφωνεί πως
χρωστάει χάρη στον Ξενόφερτο Παρτεναίρ της που δέχεται να την κρατήσει κοντά
του, παρ’ όλα τα κουσούρια της. Άλλωστε, της υπενθυμίζει συνέχεια τα αμέτρητα
λάθη της…

Ήρθε ο καιρός
που καταλαβαίνουμε πως τα δίπολα και τα στερεότυπα έχουν πέσει σε μια αντίφαση,
που σηματοδοτεί το τέλμα τους. Από την αρχή της κοινωνικής οργάνωσης, το ξένο στοιχείο,
ο «διαφορετικός άλλος»,  και οι κάθε
είδους μειονότητες υφίσταντο διακρίσεις και άνιση μεταχείριση: είτε επρόκειτο
για μαύρους σε κοινωνίες λευκών, φτωχούς σε γειτονιές πλουσίων, πρόσφυγες σε
κοινότητες αυτόχθονων ή γυναίκες στον ανδροκρατούμενο κόσμο. Τώρα ολόκληρος ο
Ελληνισμός έχουμε καταστεί μια μειονότητα, ο αποδιοπομπαίος τράγος της άρχουσας
τάξης σε παγκόσμιο επίπεδο, και το πληρώνουμε πολύ ακριβά. Θα μπορέσουμε να
δούμε, άντρες και γυναίκες, ότι είναι πιο πολλά αυτά που μας ενώνουν από αυτά
που μας χωρίζουν; Θα καταφέρουμε να πιστέψουμε ότι όλοι, Έλληνες και Ευρωπαίοι,
έχουμε τα ίδια δικαιώματα για μια ανθρώπινη ζωή γεμάτη αξιοπρέπεια; Θα
απαλλαγούμε άραγε ποτέ από την ενοχή του «προπατορικού αμαρτήματος» της
πολιτικής διαφθοράς, που μας έχουν φορτώσει ως πρόσχημα της προβληματικότητάς
μας και δικαιολογία της εξόντωσής μας;

Ρωτήστε τη
θηλυκή σας πλευρά. Ίσως υπάρχει κάτι που ακόμη δεν σας έχει πει.

Χ.
Καρατζά

Ψυχολόγος

MSc Κοινωνικής
και Κλινικής Ψυχολογίας