Εγκρίθηκε η εγγραφή του στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολ/κής Κληρονομιάς
- Μία σημαντική ετήσια εκδήλωση με αναφορά στις παραδόσεις των νομάδων κτηνοτρόφων, η οποία με το πέρασμα του χρόνου απέκτησε πανελλήνιο χαρακτήρα
- Τι ανέφεραν χθες Γ. Καψάλης – Κ. Τάγκας
Σαράντα τέσσερα χρόνια έχουν περάσει από την εποχή που η Αδελφότητα Σαρακατσαναίων δημιούργησε στον Γυφτόκαμπο Ζαγορίου, πάνω από το Σκαμνέλι, τη Σαρακατσάνικη Στάνη, έναν οικισμό με καλύβες που αποτελεί πιστή αναπαράσταση εκείνων που έστηναν οι Σαρακατσαναίοι παλιότερα, κατά τις εποχικές τους μετακινήσεις.
Η Στάνη αποτέλεσε από νωρίς τον χώρο πραγματοποίησης του ετήσιου Ανταμώματος των Σαρακατσαναίων, το οποίο, με την πάροδο του χρόνου, μεγάλωσε και απέκτησε φήμη που ξεπέρασε τα όρια της Ηπείρου, φτάνοντας σήμερα να προσελκύει επισκέπτες απ’ όλη τη χώρα. Αυτές τις μέρες μάλιστα, το Αντάμωμα του Γυφτόκαμπου πέτυχε και μία επίσημη «πιστοποίηση», καθώς εντάχθηκε, έπειτα από πρόταση της Αδελφότητας Σαρακατσαναίων, στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας. Γεγονός που εκτιμάται ότι θα συμβάλλει ουσιαστικά στην περαιτέρω διαφύλαξη και προβολή του, με πολλαπλά οφέλη και για την ευρύτερη περιοχή.
Τη σχετική ανακοίνωση έκαναν χθες ο πρ. πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και μέλος της Αδελφότητας Σαρακατσαναίων Γιώργος Καψάλης, ο οποίος συνέταξε τη σχετική πρόταση και ο Πρόεδρος της Αδελφότητας Κώστας Τάγκας.
Πώς ξεκίνησε…
Στη σημασία που έχει διαχρονικά το αντάμωμα ως πρακτική για τους Σαρακατσαναίους και στην ιστορία του Ανταμώματος στον Γυφτόκαμπο Ζαγορίου αναφέρθηκε χθες ο Γιώργος Καψάλης στο πλαίσιο συνέντευξης τύπου που παραχώρησε από κοινού με τον Πρόεδρο της Αδελφότητας Σαρακατσαναίων Ηπείρου.
Όπως είπε, η λέξη «Αντάμωμα» για τους Σαρακατσαναίους είχε πάντοτε μία εξαιρετική βαρύτητα. Γι’ αυτό και ανέμεναν με αγωνία τα καλοκαίρια, για να ανταμώσουν με άλλες στάνες Σαρακατσαναίων που θα ανέβαιναν στα βουνά ή και με σμείχτες των κοπαδιών τους για να ξεκαλοκαιριάσουν μαζί τους. Αυτό το πολιτιστικό κεφάλαιο και αυτή η έντονη επιθυμία για ένα κοινό Αντάμωμα οδήγησαν αρχικά την Αδελφότητα Σαρακατσαναίων Ηπείρου, συνεπικουρούμενη, στη συνέχεια, από την Αδελφότητα των εν Αθήναις Σαρακατσαναίων Ηπείρου και τους Συλλόγους Σαρακατσαναίων Ν. Θεσπρωτίας και Ν. Πρεβέζης στην καθιέρωση ήδη από το 1979, του Ανταμώματος στον Γυφτόκαμπο Ζαγορίου.
Πανελλήνιες διαστάσεις!
Στη συνέχεια προστέθηκαν ως επισκέπτες Σαρακατσαναίοι από όλη την Ελλάδα, αλλά και πολλοί άλλοι επισκέπτες από την Ήπειρο και άλλες περιοχές της χώρας, με αποτέλεσμα το Αντάμωμα να ξεπεράσει τα στενά όρια της περιοχής μας, αποκτώντας μία πανελλήνια διάσταση.
Στο μεγάλωμά του βοήθησαν και άλλοι παράγοντες όπως επισήμανε ο κ. Καψάλης, όπως οι μόνιμες εγκαταστάσεις που διαμορφώθηκαν με την πάροδο του χρόνου από την Αδελφότητα Σαρακατσαναίων και άλλους αρμόδιους φορείς, το επιβλητικό φυσικό περιβάλλον στην περιοχή του Γυφτόκαμπου, τα δρώμενα που παρουσιάζονται, η άρτια οργάνωση και η ίδια η επιθυμία της συμμετοχής και διαχρονικής παρουσίας των επισκεπτών στο Αντάμωμα, καθώς και το εξαιρετικό μουσικό και χορευτικό μέρος που παρουσιάζεται κάθε χρόνο στο πλαίσιό του.
Όλα αυτά, όπως είπε, προσέδωσαν μία ξεχωριστή δυναμική στην εκδήλωση και οδήγησαν και στην υποβολή της συγκεκριμένης πρότασης προς το υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο και ανταποκρίθηκε θετικά.
Οφέλη για την Ήπειρο
«Η σημασία του συγκεκριμένου στοιχείου σήμερα αποτελεί μία διαδικασία αναβάπτισης και αναβίωσης έντονων καταστάσεων και βιωμάτων του παρελθόντος, αλλά και την προσδοκία ότι η νέα γενιά θα αντλήσει νοήματα, αρχές και αξίες από μια παραδοσιακή κοινωνία, η οποία, παρά τις δυσκολίες, αποτέλεσε παράδειγμα κοινωνικής λειτουργίας και συνύπαρξης», τόνισε ο πρ. πρύτανης και πρόσθεσε πως «θα κάνουμε ό,τι απαιτείται ώστε να φανούμε αντάξιοι αυτής της τιμής που μας αποδόθηκε ως Αδελφότητα Σαρακατσαναίων Ηπείρου, αποσκοπώντας, εκτός των άλλων, η συγκεκριμένη εξέλιξη να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλους φορείς». Εξέφρασε δε την πεποίθηση ότι τα αποτελέσματα για την περιοχή και γενικότερα για την Ήπειρο θα είναι πολλαπλά.
«Σπουδαία επιτυχία…»
«Η εγγραφή του Ανταμώματος του Γυφτόκαμπου στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας αποτελεί μια σπουδαία επιτυχία της Αδελφότητας, ταυτόχρονα όμως δημιουργεί μεγάλη ευθύνη ώστε το Αντάμωμα Σαρακατσαναίων Ηπείρου να αναδειχθεί και να αποτελέσει παρακαταθήκη για το μέλλον», τόνισε από την πλευρά του ο Πρόεδρος των Σαρακατσαναίων Ηπείρου Κώστας Τάγκας, κάνοντας παράλληλα, μία σύντομη παρουσίαση της ιστορίας και της δράσης της Αδελφότητας.
Όπως είπε, το σωματείο ιδρύθηκε στα Γιάννενα το 1973 με σκοπό τη διαφύλαξη και διατήρηση της παράδοσης των Σαρακατσαναίων και η πορεία του τα πενήντα χρόνια της παρουσίας του είναι αξιοζήλευτη.
Λίγα χρόνια αργότερα με τη συνδρομή των μελών της η Αδελφότητα απέκτησε ιδιόκτητο ακίνητο για τη στέγασή της. Σήμερα λειτουργεί πέντε τμήματα παραδοσιακών χορών, έχει πλούσια ιματιοθήκη με αυθεντικές σαρακατσάνικες φορεσιές και βιβλιοθήκη με όλη τη σαρακατσάνικη βιβλιογραφία.
Μάλιστα, ο κ. Τάγκας έκανε γνωστό ότι πολλοί φοιτητές από την Αρχιτεκτονική, το Παιδαγωγικό και τη Φιλοσοφική Σχολή επισκέπτονται την Αδελφότητα και αντλούν πληροφορίες για τις έρευνες και εργασίες τους, ενώ έχει εκδώσει βιβλία και κάθε χρόνο κυκλοφορεί ετήσιο περιοδικό.
Υπαίθριο μνημείο
Όσον αφορά στη Σαρακατσάνικη Στάνη που η Αδελφότητα δημιούργησε το 1979 στον Γυφτόκαμπο Ζαγορίου, ο Πρόεδρός της σημείωσε πως «αποτελεί σήμερα ένα από τα καλύτερα υπαίθρια μουσειακά μνημεία, για τη μοναδικότητα της αρχιτεκτονικής των κονακιών και για την κατασκευή τους στο φυσικό περιβάλλον. Αποτελεί πιστή αναπαράσταση του σαρακατσάνικου εποχικού οικισμού. Είναι επισκέψιμη όλο το χρόνο και πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις, με κορυφαία το Αντάμωμα Σαρακατσαναίων Ηπείρου την μεγαλύτερη, για 40 και πλέον χρόνια, πολιτιστική εκδήλωση στο Ζαγόρι με τη συμμετοχή χιλιάδων επισκεπτών από όλη την Ελλάδα».
Καταλήγοντας, ο κ. Τάγκας ανέφερε πως η πρόταση για υποβολή αιτήματος ένταξης του Ανταμώματος των Σαρακατσαναίων στο Ευρετήριο της Άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας έγινε από το μέλος της Αδελφότητας Μαρία Κεφάλα και αγκαλιάστηκε αμέσως από το Διοικητικό Συμβούλιο αλλά και από δύο μέλη της Αδελφότητας, τον Γιώργο Καψάλη ο οποίος σε συνεργασία με τον Βαγγέλη Παπιγκιώτη συνέταξε την σχετική πρόταση.
Στάνη όπως… παλιά!
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σαρακατσάνικη Στάνη βρίσκεται μέσα σε ένα κατάφυτο χώρο από έλατα και πεύκα στην περιοχή του Σκαμνελίου. Καταλαμβάνει περίπου 20 στρέμματα και η Αδελφότητα έχει κατασκευάσει σ’ αυτήν την έκταση, Αίθουσα Μουσείου, επτά καλύβια – παλαιά σπιτάκια Σαρακατσαναίων κτηνοτρόφων και άλλα καλύβια, τα οποία λειτουργούν και ως χώρος Μουσείου.
Περιλαμβάνει κονάκια, μαντρί, στρούγκα, κιόσκι, αργαλειό, τυροκομείο, δασκαλοκάλυβο, εκκλησάκι κ.α. Όλα τα κονάκια αναπαριστούν τον παλιό τρόπο ζωής των κτηνοτρόφων. Η Στάνη είναι επισκέψιμη όλο το χρόνο. Σ’ αυτήν λειτουργεί σήμερα παραδοσιακή ταβέρνα, ενώ στις αρχές κάθε Αυγούστου, πλην του Ανταμώματος, λαμβάνει χώρα στην περιοχή και υπαίθρια κατασκήνωση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου