Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙΟΥ (28-7/10-8-1913) ΚΑΙ Η ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΣΤΑΣΙΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ

                                             

  Από τον Ιωάννη Παπαλαζάρου, εκπ/κό, συγγραφέα

Τον τελευταίο καιρό ζούμε ημέρες πατριωτικού και πολιτικού παροξυσμού. Απ’ όλα έχει ο μπαξές. Διαδηλώσεις και συλλαλητήρια από τη μια, θριαμβολογίες και καθησυχαστήρια, από την άλλη.

Ψαράδες Πρεσπών, με συμφωνίες και απαστράπτοντα χαμόγελα επιτυχίας από «Μακεδόνες» και «Έλληνες» ηγέτες από τη μια, Βίγλα Πισοδερίου, με εκρήξεις λαϊκών διαμαρτυριών και εκρήξεις δακρυγόνων, από την άλλη.

Παραδώσαμε στους Σκοπιανούς γείτονές μας, λένε οι μεν, αμαχητί ή χωρίς την απαιτούμενη σθεναρή αντίσταση, το ιστορικό όνομα της Μακεδονίας, όνομα ομηρικό, ελληνικό, καθαγιασμένο με αγώνες και θυσίες, κατά χρήσιν και κυριότητα αποκλειστική κι αυτοί θα είναι στο εξής, με την υπογραφή και με τη βούλα μας, για όλο τον κόσμο οι Μακεδόνες και το κράτος των Σκοπίων η Μακεδονία.

Εμείς, οι Εδεσσαίοι και Γιαννιτσιώτες, Καστοριανοί και Φλωρινιώτες, Δραμινοί και Σερραίοι, Ναουσαίοι και Βεροιώτες, Σαλονικιοί και Κιλκισιώτες, αναρωτηθήκατε, αλήθεια, τι θα είμαστε στο εξής και πώς θα προσδιοριζόματε ένθεν κακείθεν;  Βορειοελλαδίτες, Νοτιομακεδόνες, Αιγαιάτες  (Εγκέϊτσι);  Γιατί το όνομα Μακεδόνες (σκέτο) ξεχάστε το, να ζούμε να το θυμόμαστε.

Αν το κρατήσουμε και το προβάλλουμε, κινδυνεύουμε από δύο τινά:

α) να κατηγορηθούμε για αντιποίηση και σφετερισμό εθνικού ονόματος άλλου κράτους και β) να ενισχύσουμε τους συνταγματικούς ισχυρισμούς των Σκοπιανών ότι στη Βόρεια Ελλάδα κατοικούν  εγκλωβισμένα περί τα δύο εκατομμύρια Μακεδόνες, αλύτρωτα αδέλφια τους!

Οι Πολιτικοί μας, οι Κυβερνητικοί μας διαπραγματευτές, αντικρούουν τις αντιρρήσεις και τις διαμαρτυρίες μας με τη διαβεβαίωση, ότι μπορεί να δόθηκε το όνομα Μακεδονία, αλλά αυτό συνοδεύεται με τον γεωγραφικό προσδιορισμό Σεβέρνα (Βόρεια). Ου με πείσουν καν με πείσουν. Εθνικότητα με συνοδευτικά, με αστερίσκους και υποσημειώσεις, δεν ευδοκιμεί, δε δένει, δε μένει.

Αν διαπιστώσουν οι διαπραγματευτές των εθνικών μας θεμάτων, έστω και μία φορά, ότι οι γείτονές μας αυτοπροσδιορίζονται ή αποκαλούνται  από άλλα κράτη με το συνοδευτικό γεωγραφικό προσδιορισμό τους, ας ενημερώσουν κι ας πείσουν κι εμάς, τους αδιόρθωτους αντιρρησίες, που αδυνατούμε να αντιληφθούμε την ορθότητα των επιλογών τους ή, κατ’ άλλους, επηρεαζόμαστε από ακροδεξιές αντιλήψεις.

Λένε, πως αν δεν βρέξεις πόδια, ψάρια δεν πιάνεις. Οι Σκοπιανοί όμως, στο γραφικό Πρεσποχώρι των Ψαράδων, αβρόχοις ποσί, πιάσανε ψάρια κελεπούρια:  και όνομα, και εθνικότητα και γλώσσα μακεδονική!

Κι εδώ χρειάζομαι τις θέσεις και τις απαντήσεις σας, φίλοι τοπικοί βουλευτές, που σας εκτιμώ και το γνωρίζετε, και μακριά, πολύ μακριά από μένα οι εκτιμήσεις και οι χαρακτηρισμοί, εν λόγω, έργω ή διανοία, για «ρουφιάνους, προδότες πολιτικούς».

Εμείς, οι εντόπιοι, οι «νεζνάμηδες», από την Πέλλα, τη Φλώρινα και αλλαχού, που μεγαλώσαμε μιλώντας το τοπικό ιδίωμα, τα «εντόπικα», που κάποιοι ανιστόρητοι πανύβλακες κοντυλοφόροι των Αθηνών (και όχι μόνο) μας χαρακτηρίζουνε Σλαβόφωνους Μακεδόνες, στο εξής τι μέρος του λόγου θα είμαστε;  Απάντηση: Θα είμαστε πάντα οι Σλαβόφωνοι (σκέτο), αφού Μακεδόνες, στο εξής, θα αποκαλούνται οι γείτονές μας.

Δεν θέλω να παραστήσω την Κασσάνδρα ή τον μάντη κακών, αλλά φοβούμαι ότι θα προκύψει το εξής εθνικά τραγελαφικό και οξύμωρο: Στα Σκόπια θα ζουν και θα βασιλεύουν οι Μακεδόνες και στην Πέλλα, τη Φλώρινα και αλλαχού οι Σλαβόφωνοι!  Ω! λε λε μάϊκω!

Δύο «αφηγήματα» (για να χρησιμοποιήσω τον νεολογισμό του πολιτικού λόγου τον τελευταίο καιρό) που αναπτύχθηκαν και κάνανε το γύρο των τηλεοπτικών παραθύρων, με προβλημάτισαν σφόδρα και ελπίζω τον κάθε νοήμονα πολίτη. Το πρώτο ήταν ο ισχυρισμός – απάντηση του Υπουργού κ. Π. Σκουρλέτη, σε εκπομπή του ΑΝΤ-1, την Τετάρτη 27 Ιουνίου, στους επικριτές του, επί λέξει: 

Δεν έχουμε αντιληφθεί ότι στο γειτονικό κράτος σημειώνονται κοσμογονικές αλλαγές. Αλλάζουν ονομασίες δρόμων και αεροδρομίων, γκρεμίζουν αγάλματα, τροποποιούν άρθρα του Συντάγματός τους.

Ανακρίβειες από άγνοια; Υπερβολές για δημιουργία εντυπώσεων; Δικά σας τα συμπεράσματα. Εκτός από την αλλαγή του ονόματος ενός δρόμου και του αεροδρομίου (κάτι σχετικό μου ήρθε στο νου για την Φατμέ και το Γενή Τζαμί…) ας μας κατονομάσει ο κ. Υπουργός ένα άγαλμα που γκρεμίσθηκε και ακούσανε το βρόντο του εκεί στην Αθήνα ή ένα άρθρο του Συντάγματος που τροποποιήθηκε κι εμείς οι «αλύτρωτοι» δεν το αντιληφθήκαμε και τότε, για εμάς, όλα καλώς καμωμένα.

Το δεύτερο «αφήγημα» έχει σχέση με την επικεφαλίδα του άρθρου μου και έγινε χρήση του περιεχομένου του από τους υποστηρικτές της θεωρίας ότι η γειτονική χώρα δικαιούται και πρέπει να ονομάζεται Μακεδονία και οι κάτοικοί της Μακεδόνες, διότι αποτελεί τμήμα της (κάτι παραπάνω από το 1/3 της), αφού, πάντα κατά την άποψή τους, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (17/30-5-1913) η διανομή των εδαφών της Μακεδονίας, μεταξύ των νικητριών δυνάμεων των δύο Βαλκανικών Πολέμων (1912-13) Ελλάδος, Σερβίας, Βουλγαρίας, Μαυροβουνίου, έγινε ποσοστιαία και ως εξής: Στην Ελλάδα παραχωρήθηκε το 51,57%, στη Σερβία το 38,32% και στη Βουλγαρία το 10,1%.

Ουδέν αναληθέστερον των ανωτέρω. Επί του θέματος, έτυχε να ακούσω, πριν από λίγες ημέρες, τον Σάββα Καλεντερίδη, έναν πολύ σοβαρό στρατιωτικό και πολιτικό αναλυτή των βαλκανικών θεμάτων, να διαψεύδει κατηγορηματικά τα περί ποσοστιαίας διανομής των μακεδονικών γαιών. Αναγκάσθηκα να αναζητήσω πληροφορίες σε περισσότερες από 20 αξιόπιστες γραπτές πηγές (το διαδίκτυο ελάχιστα το εμπιστεύομαι) για να πεισθώ προσωπικά για του λόγου Καλεντερίδη το αληθές.

Τα γεγονότα, εν πολλοίς, είναι γνωστά. Μετά τη νικηφόρο έκβαση των ταυτόχρονων πολέμων που κήρυξαν τα 4 βαλκανικά κράτη (Οκτώβριος 1912) κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, συνήφθησαν επιμέρους συμφωνίες για τα κατακτηθέντα εδάφη και ακολούθησε η Συνθήκη Ειρήνης του Λονδίνου (30 Μαΐου 1912) με την οποία η Οθωμ. Αυτ/ρία α) παραχωρούσε όλες τις κτήσεις της επί ευρωπαϊκού εδάφους στις νικήτριες βαλκανικές χώρες β) ρυθμίστηκε το καθεστώς της Κρήτης, νήσων του Αιγαίου και του Αγίου Όρους και γ) δημιουργήθηκε το κράτος της Αλβανίας.

Η Βουλγαρία, ως γνωστόν, δεν αποδέχτηκε τους όρους της Συνθήκης, κήρυξε τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο κατά της Ελλάδος, νικήθηκε κατά κράτος κι έτσι οδηγηθήκαμε στη Συνθήκη του Βουκουρεστίου, όπου η Βουλγαρία υποχρεώθηκε να αποδεχτεί όλους τους όρους και να παραχωρήσει την Καβάλα στην Ελλάδα.

Σε καμιά από τις δύο συνθήκες δεν αναφέρονται ποσοστά διανομής των εδαφών της Μακεδονίας. Τα ποσοστά που προαναφέρθηκαν, προκύπτουν μόνο αν υπολογιστούν επί των ορίων της αρχαίας, της ιστορικής Μακεδονίας, της εποχής του Φιλίππου. Η Μακεδονία όμως του 20^ου αιώνα δεν είναι η Μακεδονία του 4^ου  π.Χ. αιώνα.

Οι μόνες πηγές που αναφέρουν τα διογκωμένα ποσοστά είναι: 1) το επίτομο έργο «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 4000 χρόνια» της ΕΚΔΟΤΙΚΗΣ, σε άρθρο που υπογράφουν οι Απ. Βακαλόπουλος, Ευάγγ. Κωφός και Ι. Κολιόπουλος 2) τα δύο έργα του Κων/νου Βακαλόπουλου:  α) Νεότερη Ιστορία της Μακεδονίας (1830-1912) και Ιστορία του Βορείου Ελληνισμού, όπου και στα δύο τονίζει ότι «Η συνθήκη του Βουκουρεστίου έλυσε οριστικά το μακεδονικό ζήτημα με παραχώρηση του 51% του εδάφους της Μακεδονίας στην Ελλάδα, το 39% στη Σερβία και το 10% στη Βουλγαρία».

Από τις ξένες πηγές μόνο ο Loring Danforth στο βιβλίο του «Η Μακεδονική Διαμάχη» αναφέρει ότι: «Η Σερβία πήρε το 40%, η Βουλγαρία το 10% ενώ το νότιο μισό της Μακεδονίας, που αντιστοιχούσε στην ιστορική, αρχαία Μακεδονία, και τώρα κατοικούνταν από ελληνόφωνους και σλαβόφωνους με ελληνική εθνική συνείδηση, κατακυρώθηκε στην Ελλάδα».

Και στην εφημερίδα «ΝΕΑ» του Σαββάτου 30 Ιουνίου, από τις στήλες του «Βιβλιοδρόμιου», αναφέρεται μοίρασμα της «Αρχαίας Μακεδονίας» με ποσοστά 53% στην Ελλάδα, 33% στη Σερβία και το υπόλοιπο στη Βουλγαρία.

Σε όποιες άλλες πηγές ανέτρεξα, δεν επισήμανα αναφορές ποσοστών διανομής της Μακεδονίας. Αναφέρω μερικές: «Ιστορία Ελληνικού Έθνους» ΕΚΔΟΤΙΚΗΣ, «Ιστορία της Ελλάδας του 20^ου αιώνα» ΒΙΒΛΙΟΡΑΜΑ, «Βίβλος Ελευθερίου Βενιζέλου», «Η Ελλάς από το 1821 μέχρι σήμερα» των Θ. Βερέμη, Ι. Κολιόπουλου, Πρακτικά Β΄ Πανελληνίου Ιστορικού Συνεδρίου Βαλκανικών Πολέμων, «Η Ενοποίηση της Ελλάδος» του Douglas Dakin, Εγκυκλοπαίδειες «ΗΛΙΟΥ», «ΔΡΑΝΔΑΚΗ», «ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗ».

Τελευταίους άφησα δυο συντοπίτες μας συγγραφείς, τα γραφόμενα και τις μαρτυρίες των οποίων θεωρώ πληρέστατα και αξιόπιστα:  

α) Τον Ιωάννη Ανδρεάδη, εκ Γιαννιτσών, Πληρεξούσιο Υπουργό Α΄ επί τιμή, ο οποίος, στο έργο του «Ιστορία των Βαλκανικών Πολέμων –Διπλωματικά Δρώμενα», αναλύει άρθρο προς άρθρο τις συνθήκες Λονδίνου και Βουκουρεστίου και όπου φυσικά δεν αναφέρεται το παραμικρό για ποσοστά διανομής των μακεδονικών εδαφών.

β) Τον Δημ. Ευαγγελίδη, Εδεσσαίο, ο οποίος στο βιβλίο του «ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ ΙΙ», εκδ. ΙΜΦΟΓΝΩΜΩΝ 2015, σημειώνει ότι γεωγραφικά η Μακεδονία έφτανε ως Αχρίδα, Μοναστήρι, Κρούσοβο, Περλεπέ, Γευγελή. Από εκεί και πάνω η περιοχή ονοµαζόταν Παιονία και οι κάτοικοι Παίονες (Στρώµνιτσα, Στόβοι, Βελεσσά, Στιπ) και η περιοχή των Σκοπίων, του Κουµάνοβου και του Τέτοβου ήταν η γνωστή Δαρδανία και κάτοικοί της οι Δάρδανοι, σφοδροί πολέµιοι ανέκαθεν των Μακεδόνων! Άρα τουλάχιστον τα 2/3 του σηµερινού κρατιδίου των Σκοπίων, είναι εκτός της γεωγραφικής περιοχής της Μακεδονίας!

Ας σοβαρευτούμε, λοιπόν κι όχι στα δύο μέτρα και δύο σταθμά. Όταν χαρίζουμε το όνομα της Μακεδονίας στους Σκοπιανούς με γεωγραφικό προσδιορισμό και με βάση τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής, είναι το λιγότερο υποκριτικός ο ισχυρισμός ότι δικαιούνται το όνομα ως κάτοχοι του 38% του εδάφους της, αφού το ποσοστό αυτό υπολογίζεται αυθαίρετα και καταχρηστικά επί της εκτάσεως της Μακεδονίας κατά την εποχή του 4^ου π.Χ. αιώνα, του Φιλίππου.