Με τιμή και εθνική συγκίνηση πραγματοποιήθηκε το μνημόσυνο των Μακεδομάχων Τέλλου Άγρα και Αντώνη Μίγγα

Με τιμή και Εθνική περηφάνια λόγω των τελευταίων εξελίξεων στο θέμα των Σκοπίων, πραγματοποιήθηκε το ετήσιο μνημόσυνο των Μακεδονομάχων Τέλλου Άγρα και Αντώνη Μίγγα έξω από το χωριό Καρυδιά Εδέσσης όπου βρίσκεται το δέντρο που οι Βούλγαροι κομιτατζίδες τους κρέμασαν, αλλά και το εκκλησάκι όπου βρίσκονται τα λείψανα τους. Το παρόν όπως κάθε χρόνο, έδωσαν εκπρόσωποι του Δήμου Τριφυλίας αλλά και του χωριού Γαργαλιάνοι όπου από εκεί κατάγεται ο Σαράντος Αγαπηνός ή Άγρας και βρίσκεται στην Μεσσηνία.  Ο μικρός Σαράντος, σε ηλικία 12 ετών περίπου, μένει ορφανός από πατέρα.Το 1895 σε ηλικία 15 ετών, τελειώνει το Γυμνάσιο και εισάγεται στη Στρατιωτική Σχολή των Ευελπίδων.
Είναι εύελπις το 1897, όταν πληροφορείται την ντροπιαστική ήττα, στον 30 ημερών Ελληνοτουρκικό πόλεμο!

Είναι εύελπις το 1898, όταν πληροφορείται την επιβολή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (Δ.Ο.Ε.), λόγω της πτώχευσης τού 1893! Το 1904, με την καθοδήγηση τού Ελληνικού Προξενείου της Θεσσαλονίκης, αρχίζει ο Μακεδονικός Αγώνας! Στις 13 Οκτωβρίου 1904, σκοτώνεται ο Παύλος Μελάς, σε συμπλοκή με Τούρκους, στην περιοχή τής Καστοριάς. Η είδηση τού θανάτου του, προκαλεί πανελλήνια συγκίνηση! έτσι… αρχές Σεπτεμβρίου του 1906, στον Πειραιά, λέει στον μικρότερο αδελφό του: «Έ ντροπής, Νίκο. Έσο άνδρας και μην κλαίς.  Γιατί έγινα Αξιωματικός;  Δια να χτυπώ το σπαθί μου στην πλατεία του Συντάγματος, ενώ η γλυκιά μας πατρίδα με χρειάζεται να την υπερασπίσω στα δοξασμένα Μακεδονικά εδάφη;».

Ο Άγρας, ξεκινούσε απ’ τον Πειραιά, το ταξίδι της μοίρας του, για τη γη τού Φιλίππου και του Αλεξάνδρου!!

Ο Άγρας, ως αποστολή είχε να εκδιώξει τους κομιτατζήδες απ’ το Βάλτο και να εντάξει στην ελληνική πλευρά όσους απ’ αυτούς μπορούσε, με απώτερο σκοπό την απελευθέρωση της Μακεδονίας και την ενσωμάτωσή της στο Ελληνικό κράτος.

Προσχωρήσεις κομιτατζήδων στην Ελληνική πλευρά, είχαν συμβεί και παλαιότερα! Γνωστοί Μακεδονομάχοι που υπήρξαν κομιτατζήδες ήταν: ο καπετάν Κώττας, ο καπετάν Γκόνος Γιώτας, ο Αντώνης Ζώης, ο καπετάν Γραικός ή Νικοτσάρας και αναρίθμητοι άλλοι!

Ο Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης, έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο σε πλήθος προσχωρήσεις. Τους σλαβοφώνους που προσχωρούσαν στο Πατριαρχικό – Ελληνικό στρατόπεδο, οι Βούλγαροι τούς αποκαλούσανΓραικομάνους, δηλαδή, Μανιακούς Έλληνες.

Ο Άγρας, σε ένα σημείωμά του προς το Προξενείο Θεσσαλονίκης με ημερομηνία 15 Μαρτίου 1907, υπαινίσσεται συνάντηση με κομιτατζήδες:«Κατόρθωσα να φέρω ενταύθα κεφαλάς «Βρομερών» (εννοεί αρχηγούς βουλγαρικών συμμοριών), οι οποίοι είχαν δύο έτη να έλθωσιν. Πιστεύω, αν δε συμβεί τίποτε το έκτακτον, κάτι θα επιτύχω. Πάντως, έχουν μετανιώσει βλέποντας το άδικο και το μάταιον του αγώνος, ον διεξάγουν».

Σε άλλο σημείωμα γράφει: «Δεν κοιμούμαι διόλου την νύχτα, καθόσον μόνον την νύχτα έρχονται «Βρομεροί» και ομιλούμε. Τους βλέπω όλους έχοντας όρεξιν  ΝΑ ΕΠΑΝΕΛΘΩΣΙΝ… Ίδωμεν». Ο κομιτατζής Βάννη Ζλατάν, ήταν επανειλημμένα νικημένος απ’ τον Άγρα και γι’ αυτό καθαιρεμένος από Βοεβόδας (στρατιωτικός διοικητής, ηγεμόνας) του Βάλτου, απ’ το Βουλγαρικό Κομιτάτο. Ο Ζλατάν, ζήτησε να συναντηθεί μαζί του, δίνοντας την εντύπωση, ότι θα συνταχθεί με τα Ελληνικά ένοπλα σώματα!

Για τις 3 Ιουνίου του 1907, ήταν καθορισμένη η συνάντηση.

Ξεκίνησε ο Άγρας με τον Μίγγα και άλλους πέντε συντρόφους τους. Στα άλογα τους, είχαν φορτώσει ούζο, σαρδέλες, λουκούμια, χαλβάδες, κρέατα, φαγητά και ψωμιά, για να επισφραγίσουν τη συμφιλίωση με ένα συμπόσιο. Στη συνάντηση – παγίδα  συμμετείχε και ο κομιτατζής Γκεόργκι Κασάπτσε. Οι κομιτατζήδες, ύπουλα φερόμενοι, συλλαμβάνουν τον Άγρα και το Μίγγα, αφήνοντας ελεύθερους, τους υπόλοιπους συνοδούς τους.

Επί ημέρες, τους περιφέρουν δεμένους στα χωριά τής περιοχής, ώστε να λυγίσουν το Ελληνικό φρόνημα των χωρικών! Τους βασανίζουν, τους ραπίζουν, τους δέρνουν, τους ξεσκίζουν τα ρούχα, τους διαπομπεύουν, τους φτύνουν, τους κλωτσούν, τους μαστιγώνουν, τους εξευτελίζουν δημόσια. Οι δύο αγωνιστές, βασανίζονται από ανθρωπόμορφα κτήνη, μπροστά σε βουρκωμένα μάτια, σε σφιγμένα δόντια.

Οι δύο αγωνιστές ανεβαίνουν το δικό τους Γολγοθά!

Η πορεία προς το μαρτύριο ξεκίνησε στις 3 Ιουνίου και την Πέμπτη στις 7 Ιουνίου του 1907, οι δύο εθνομάρτυρες κρεμάστηκαν σε μια καρυδιά!

Ο θάνατός τους, συγκίνησε τον Ελληνισμό! Η κτηνώδης δολοφονία των δύο αγωνιστών, δεν έκαμψε το φρόνημα των Ελλήνων στη Μακεδονία. Καινούργιοι εθελοντές έσπευσαν να βοηθήσουν το Μακεδονικό Αγώνα!

 θάνατος του Άγρα, εκτός από την Πηνελόπη Δέλτα με το βιβλίο της, «Στα μυστικά τού Βάλτου», υμνήθηκε από ποιητές όπως ο Ρήγας Γκόλφης, ο Γιώργος Σουρής,  ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, κ ά. Οι εφημερίδες της εποχής, δημοσίευαν ό,τι μάθαιναν για το μαρτυρικό θάνατο τού Μακεδονομάχου.