ΘΕΜΙΣ

Της Βίκυ Μπαϊρακτάρη

Θέμιδα:  Η Θεά της Δικαιοσύνης. Η Θέμις στην Ελληνική μυθολογία έχει τρεις ιδιότητες. Είναι η Θεά της φυσικής τάξης, Θεά της ηθικής τάξης και προφήτις Θεά. Αντιπροσώπευε το δίκαιο και τιμωρούσε όποιον διέπραττε αδικίες και υπερέβαινε  τους κανόνες δικαίου. Απεικονίζεται – παρουσιάζεται  με  μάτια  δεμένα με ένα μαντήλι ώστε να μην επηρεάζεται από τα οπτικά ερεθίσματα του περιβάλλοντος και έτσι οι αποφάσεις της να είναι  αδιάβλητες. Είναι τυφλή για να τονιστεί η αμεροληψία της.  Κρατά  επίσης στο ένα χέρι  σπαθί, που πιστεύεται         πως αντιπροσωπεύει την ικανότητά της να κόβει το γεγονός από τη μυθοπλασία. Σε αυτήν δεν υπήρχε μεσαίο έδαφος και σηκώνει κατόπιν το ξίφος της να απαγγείλει την απόφαση διατηρούσα τον μυθικό της χαρακτηρισμό ως της «προσωποποίησης της τάξης, της αρμονίας και της δικαιοσύνης», και μια ζυγαριά στο άλλο  ώστε  να ζυγίζει προσεκτικά τους λογισμούς των ανθρώπων. Εάν στον ένα δίσκο της κοσμικής ζυγαριάς θέσουμε τα καλά έργα και στον άλλο τα κακά, είναι προφανές πως θα εξαρτήσει την κλίση της ζυγαριάς των κακών πράξεων. 

Ένας από τους πιστούς υπηρέτες της λοιπόν  που  έχω την χαρά και την τιμή να φιλοξενώ  υπήρξε ο κύριος Διονύσης Στεργιανός Πρόεδρος Εφετών ε.τ.  που θα μας μιλήσει για την Θεά Θέμιδα. Αυτό το πανανθρώπινο και Ελληνικό σύμβολο της Δικαιοσύνης.

Β -Κύριε Στεργιανέ πιστεύετε πως η Θέμις στους καιρούς μας έχει τον ανάλογο σεβασμό από τις δύο άλλες εξουσίες την  νομοθετική και την εκτελεστική και είναι ελεύθερη να ανταποκριθεί στις σημερινές προκλήσεις των καιρών μας;

Σ: Κατηγορηματικά όχι. Η Δικαιοσύνη σέβεται απολύτως τον θεσμικό ρόλο της νομοθετικής και εκτελεστικής λειτουργίας, απαιτεί όμως και τον ανάλογο σεβασμό του δικού της θεσμικού ρόλου. Αυτό δεν συμβαίνει.

Β: O κλάδος σας  σίγουρα δεν έχει παραμείνει αλώβητος και ανεπηρέαστος από τα νέα μέτρα. Πώς βλέπετε τον τρόπο με τον οποίο τα αντιμετωπίζει;

Σ:  Όταν την Δικαιοσύνη δεν την σέβονται οι ίδιοι οι λειτουργοί της, ουδέποτε θα την σεβαστούν, ούτε η εκάστοτε κυβέρνηση, ούτε φυσικά οι Πολίτες, που δηλώνουν ευθαρσώς, σε ποσοστό > 50%, ότι δεν την εμπιστεύονται!!! Αν τολμήσει κανείς και «ανοίξει» τις αποφάσεις για τα μνημόνια και το PSI θα αντιληφθεί αμέσως πως επηρεάστηκε η υπηρεσιακή εξέλιξη κάποιων δικαστών. Θα δείτε πως κάποιοι «υπηρέτησαν» συγκεκριμένα συμφέροντα που αφήνουν υπόνοιες ακόμα και για τυχόν συναλλαγή.

Είναι από τις συμπεριφορές εκείνες των λειτουργών της Θέμιδος που ρίχνουν βαριές σκιές στο χώρο της Δικαιοσύνης και σίγουρα πολύ νερό στο μύλο του κλίματος αναξιοπιστίας που καλλιεργείται γύρω από τη Δικαιοσύνη.

Υποχρέωση αλλά και υπέρτατο καθήκον του δικαστή είναι να τηρεί απαρέγκλιτα το Σύνταγμα και τους νόμους του Κράτους. Έχουν αναμφίβολα μερίδιο προσωπικής ευθύνης.

Από μόνη της η διασύνδεση της στάσης ενός δικαστή σε μια δικαστική απόφαση - η οποία αφορά την κρίση του επί μιας κεντρικής πολιτικής επιλογής της εκάστοτε κυβέρνησης - αποτελεί μια αιχμή που σηκώνει είτε πολύ συζήτηση, είτε – πολλώ δε μάλλον όταν γίνεται από τον ανώτατο κριτή που είναι ο Λαός - αποδείξεις. Δηλαδή υπονοώ ότι κάποιοι εξαργύρωσαν την ψήφο τους υπέρ της Συνταγματικότητας του μνημονίου και του PSI με θέσεις προέδρων και αντιπροέδρων στα ανώτατα δικαστήρια.

Ή κάποιοι άλλοι έτυχαν – προφανώς - δυσμενούς εξέλιξης στην καριέρα τους όταν μειοψήφησαν σε αυτές τις υποθέσεις. Το Σύνταγμα, όσο κι αν το έχουν κακοποιήσει, αντέχει. Το ερώτημα είναι αν αντέχουν οι δικαστές το βάρος της Συνταγματικής τους αποστολής.

B: Σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό-προσφυγικό θεωρείτε πως η Χώρα μας αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω της Συνθήκης της Γενεύης του 1951 και αυτής του Σέγκεν ή υπάρχουν και άλλες συνθήκες-νόμοι που  όμως συστηματικά αγνοούν οι πολιτικοί μας ή αδυνατούν να εφαρμόσουν και που θα μπορούσαν να βγάλουν από το αδιέξοδο την Χώρα μας;

Σ: Ακούστε. Η Τουρκία θεωρείται ασφαλής Χώρα καθόσον κύρωσε τη συνθήκη της Γενεύης κρίνοντας ότι μπορεί να γίνει επαναπροώθηση από την Ελλάδα στην Τουρκία λαθρομεταναστών που εμφανίζονται ως «πρόσφυγες».

Επομένως, οι Σύριοι και οι Ιρακινοί που καταφεύγουν στην Τουρκία, ασφαλώς και είναι πρόσφυγες, αλλά όταν περνούν από την ασφαλή Τουρκία στην ασφαλή Ελλάδα, είναι πλέον «οικονομικοί μετανάστες». Εφ΄όσον δε, έρχονται λαθραίως στη Χώρα μας είναι ολοφάνερα λ α θ ρ ο μ ε τ α ν ά σ τ ε ς!

Αυτό επιβάλλεται να γνωρίζουμε όλοι μας διότι, σύμφωνα με τους διεθνείς και γενικά αποδεκτούς κανόνες, πρόσφυγας θεωρείται, όποιος φεύγει από εμπόλεμη Χώρα και πηγαίνει σε μια ασφαλή χώρα.

Ειδικότερα δε, όταν ο Πρόεδρος του Σ.τ.Ε που είναι ο αρχαιότερος Δικαστής της Χώρας και Πρόεδρος του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου, εκπροσωπώντας το σύνολο της Ελληνικής Δικαιοσύνης, αποφαίνεται με ειδικώς αναλυτική και εμπεριστατωμένη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίνοντας ότι πράγματι είναι λαθρομετανάστες.

Θα μου πείτε – και με το δίκιο σας – γιατί η κυβέρνηση αδιαφορεί και δεν εκτελεί – πειθαρχεί – υλοποιεί αποφάσεις του ισχυροτέρου Δικαστηρίου της Χώρας. Να σας θυμίσω πως έχουμε (ως διάκριση των εξουσιών που αποτελεί μία από τις πλέον θεμελιώδεις οργανωτικές αρχές του φιλελεύθερου συνταγματικού κράτους) τη Νομοθετική εξουσία (Κοινοβούλιο), την Εκτελεστική εξουσία (κυβέρνηση και δημόσια διοίκηση) και τη Δικαστική εξουσία (Δικαστήριο). Αυτό σημαίνει πως η Δικαιοσύνη (με το υπάρχον πολιτειακό σύστημα) είναι εκτελεστικό και πειθήνιο όργανο της κυβέρνησης και του κοινοβουλίου. Αυτό είναι το ένα.

Το δεύτερο είναι πως το Σύνταγμα αποτελεί τη βάση και την κορυφή κάθε έννομης τάξης. Συνιστά την ύψιστη εκδήλωση της Κρατικής Κυριαρχίας καθώς η Κρατική εξουσία δια του Συντάγματος θεσπίζει τους κανόνες δικαίου που έχουν την ισχυρότερη νομική δύναμη, τη μέγιστη δηλαδή δυνατή νομική ισχύ, και καθορίζουν τη δικαιοπαραγωγική διαδικασία, δηλαδή την διαδικασία παραγωγής όλων των υποδεέστερων κανόνων δικαίου που πρέπει να είναι σύμφωνοι προς το Σύνταγμα και ως προς τον τρόπο θέσπισής τους και ως προς το περιεχόμενό τους.

Αντιλαμβανόμαστε όμως όλοι, ότι υπό συνθήκες περιορισμένης Κρατικής Κυριαρχίας λόγω της συμμετοχής κάθε κυρίαρχου Κράτους σε διεθνείς ή περιφερειακές συσσωματώσεις, περιορίζεται αυτή καθαυτήν η συντακτική εξουσία, τόσο η πρωτογενής, όταν θεσπίζεται ένα Σύνταγμα, όσο και η δευτερογενής ή αναθεωρητική, όταν δηλαδή αντικαθίστανται, τροποποιούνται ή ερμηνεύονται αυθεντικά διατάξεις του ισχύοντος Συντάγματος, όπως το ίδιο το Σύνταγμα προσδιορίζει θέτοντας διαδικαστικά και ουσιαστικά όρια στην αναθεώρησή του.

Αυτό σημαίνει πάρα πολύ απλά ότι η Κυριαρχία δεν περιορίζεται μόνον στα θέματα άμυνας και εξωτερικής πολιτικής λόγω του συσχετισμού των δυνάμεων, δεν περιορίζεται μόνο σε θέματα οικονομικής, δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής επειδή μετέχουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Ζώνη του Ευρώ ή επειδή ζητούμε δανειακή βοήθεια από τους εταίρους και πιστωτές μας. Περιορίζεται και κατά την άσκηση της συντακτικής εξουσίας, γιατί η συμμετοχή μας στο διεθνές γίγνεσθαι θέτει συνολικά μια Εθνική έννομη τάξη αλλά και το εθνικό Σύνταγμα υπό διεθνή δικαστικό έλεγχο. Δηλαδή, για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, υπό τον δικαστικό έλεγχο τόσο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του Συμβουλίου της Ευρώπης όσο και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Θα μπορούσε να πει κανείς, σε οριακές περιπτώσεις, ότι τέτοιος διεθνής δικαστικός έλεγχος ασκείται από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, από το Διεθνές Δικαστήριο του Δικαίου της Θάλασσας ή από διεθνή διαιτητικά δικαστήρια τα οποία λύνουν πολύ σοβαρά ζητήματα, όπως για παράδειγμα ζητήματα Κρατικού δανεισμού και οικονομικής υπόστασης του Κράτους.

Όλες οι παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου που άγονται στη δικαστική κρίση, δηλαδή, για να είμαι συγκεκριμένος, κάθε παραβίαση της ΕΣΔΑ (Ευρωπαική Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) που άγεται στην κρίση του ΕΔΔΑ (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) πρέπει να έχει συντελεστεί από το αρμόδιο δικαστήριο της Χώρας. Δεν αρκεί η παραβίαση να έχει γίνει από τη διοίκηση, από το νομοθέτη, από έναν ιδιώτη. Πρέπει να έχει συντελεστεί τελικά από το Ανώτατο Δικαστήριο γιατί πρέπει να έχουν εξαντληθεί τα εσωτερικά ένδικα μέσα. Άρα διεθνώς ελέγχεται η κρίση του εθνικού δικαστή για το περιεχόμενο του εθνικού Συντάγματος και για τυχόν διαφοροποιήσεις από τη διεθνή έννομη τάξη που κατά τον τρόπο αυτό διεκδικούν ισχύ όχι όπως την προσδιορίζει το Σύνταγμα - ανώτερη του νόμου αλλά υποδεέστερη του Συντάγματος – αλλά ισχύ στην πραγματικότητα υπέρτερη του Συντάγματος.

Αυτή είναι μια σύγκρουση διαρκής, εξαιρετικά σκληρή που φαίνεται στο διάλογο ανάμεσα στα Συνταγματικά ή Ανώτατα Δικαστήρια των Κρατών - μελών και τα Διεθνή Δικαστήρια, δηλαδή πιο συγκεκριμένα το ΔΕΕ (Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και το ΕΔΔΑ (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου). Για Δικαστήρια ισχυρών Χωρών όπως είναι το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας αυτός ο διάλογος με τα Διεθνή Δικαστήρια είναι κάτι που κυριαρχεί στο δημόσιο βίο.

Αυτά, είναι μια παρατήρησή σχετικά με την περιορισμένη Κρατική μας Κυριαρχία αλλά και την κρίση του Εθνικού μας Δικαστή η οποία τίθεται υπό τον Διεθνή έλεγχο, όπως κι αυτό τούτο το Σύνταγμά μας.

B: Τι είναι αυτό που εκμαυλίζει την εκάστοτε κυβέρνηση και υποδουλώνει τον πολίτη;

Σ: Όλα όσα ανέφερα στην παραπάνω ερώτησή σας δεδομένου ότι, αφενός μεν ελέγχεται διεθνώς  η κρίση του εθνικού δικαστή, αφετέρου δε ο υποδεέστερος ρόλος της δικαιοσύνης έναντι των δύο άλλων εξουσιών. Επίσης η Νομοθετική εξουσία (Κοινοβούλιο), θεσπίζει νόμους φαινομενικά για το σύνολο των Ελλήνων πολιτών και καλείται η Δικαστική εξουσία (Δικαστήριο) να εφαρμόσει δια της  Εκτελεστικής εξουσίας (κυβέρνηση και δημόσια διοίκηση).  Με τη διαφορά ότι εφαρμόζονται οι νόμοι και εκτελούνται εν ονόματι του Ελληνικού Λαού μόνο για τους απλούς πολίτες και όχι για τα μέλη των δύο άλλων εξουσιών (Νομοθετικής και Εκτελεστικής). Στην περίπτωση αυτή οι δικαστικές αρχές αιτούνται την άρση ασυλίας των κατηγορουμένων από τη Βουλή, οι οποίοι φρόντισαν να θωρακιστούν διά του Συντάγματος προκειμένου να αποφύγουν τον φυσικό τους δικαστή ως θα έδει. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει άμεσα να αλλάξει με την πρώτη ευκαιρία μιας Αναθεωρητικής Βουλής.

Β:  Κυκλοφορεί τελευταία η ιδέα πως μια αναθεώρηση του Συντάγματος θα μπορούσε να λύσει πολλά προβλήματα. Και αν ναι κάτω από ποιες προϋποθέσεις:  H μήπως  θα έπρεπε να ενεργοποιηθεί  το άρθρο 120  παρ 4 σύμφωνα με το οποίο <<Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσον ενώπιον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με την βία >> ;Τι από τα δύο είναι συνετό να γίνει και αν  υπάρχει κάτι άλλο καλύτερο από αυτά τα δυο ως πρόταση;

Σ: Αγαπητή μου Κυρία Βίκυ να σας υπενθυμίσω ότι το Σύνταγμα της Ελλάδας, όπως αναθεωρήθηκε με το Ψήφισμα της 27ης Μαΐου 2008 της Η’ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων, σαφώς ορίζει τα κάτωθι:

Άρθρο 1 § 2

Θεμέλιο του Πολιτεύματος είναι η λαïκή κυριαρχία

Άρθρο 1 § 3

Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα.

Άρθρο 2 § 1

Ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας.

Στη δε ακροτελεύτια διάταξή του (του Συντάγματος) με το άρθρο 120 ορίζεται ότι:

§ 2. Ο σεβασμός στο Σύνταγμα και τους νόμους που συμφωνούν με αυτό και η αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία αποτελούν θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Ελλήνων

§ 3. Ο σφετερισμός με οποιονδήποτε τρόπο,  της  λαϊκής κυριαρχίας και των εξουσιών που απορρέουν από αυτή διώκεται μόλις αποκατασταθεί η νόμιμη εξουσία, οπότε αρχίζει και η παραγραφή του εγκλήματος

§ 4. Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσον εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία.

Το Σύνταγμα έχει αυξημένη νομική ισχύ έναντι του κοινού νόμου και εγγυάται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τους δημοκρατικούς θεσμούς επειδή είναι αυστηρό, δηλαδή αναθεωρείται μόνο μέσα στα ουσιαστικά και διαδικαστικά όρια που θέτει το ίδιο στο άρθρο 110.

Η διαδικασία του άρθρου 110 είναι αποκλειστική και οι εγγυήσεις που τη διέπουν αφορούν την ανάγκη να συγκεντρωθεί αυξημένη πλειοψηφία, να επιληφθούν δυο Βουλές και να τηρηθούν οι προθεσμίες ώριμου χρόνου που επιβάλλεται να υπάρχουν μεταξύ δυο αναθεωρήσεων.

Το εκλογικό σώμα μετέχει στην αναθεωρητική διαδικασία μέσω των βουλευτικών εκλογών που παρεμβάλλονται.

Το δημοψήφισμα δεν συνιστά παράλληλη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος. Το Σύνταγμα προβλέπει δυο συγκεκριμένους τύπους δημοψηφίσματος στους οποίους δεν περιλαμβάνεται το Συνταγματικό δημοψήφισμα.

Η δημοψηφισματική προσφυγή στο Λαό δεν υποκαθιστά τις αυξημένες πλειοψηφίες, δηλαδή τις ρήτρες Συνταγματικής συναίνεσης που λειτουργούν μεταπλειοψηφικά.

Η διαβούλευση με την κοινωνία και τα κόμματα δεν υποκαθιστά το ρόλο της Αναθεωρητικής Βουλής που επεξεργάζεται και συντελεί την αναθεώρηση με αυξημένη πλειοψηφία έχοντας προς τούτο ρητή εντολή από το εκλογικό σώμα.

Στην Ελληνική Συνταγματική ιστορία Συνταγματικές αλλαγές με «διαβούλευση» και «δημοψήφισμα» επιχείρησε μόνο η δικτατορία το 1968 και το 1973.

Οι διαδικαστικές εγγυήσεις του άρθρου 110 μπορούν να μεταβληθούν ως προς τα μη ουσιώδη σημεία τους μόνο μέσα από την πλήρη και πιστή εφαρμογή της διαδικασίας αναθεώρησης που το ίδιο το άρθρο 110 προβλέπει. Όχι με τεχνάσματα.

Τα παιχνίδια με τους θεσμούς όταν αγγίζουν τον ίδιο, τον αυστηρό χαρακτήρα του Συντάγματος αποκτούν διαστάσεις δημοκρατικής πρόκλησης. Οι παραβιάσεις του Συντάγματος οδηγούν «ανεπαισθήτως», όπως θα έλεγε ο Ποιητής, στην κατάλυση του Συντάγματος.

Το πρόβλημα με την παρούσα κυβέρνηση είναι η ανατριχιαστικά καθεστωτική λογική της.

Υπάρχει πρόβλημα Δημοκρατίας στον τόπο μας και νομίζουν ότι επειδή θέτουν το σενάριο της κατάλυσης του Συντάγματος «χαλαρά» και σε συνδυασμό με αόριστες υποσχέσεις περί εκλογικού συστήματος, το σενάριο αυτό θα ενταχθεί στη δημόσια συζήτηση σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Ε, όχι !

Σε ό,τι αφορά στην ενεργοποίηση του ακροτελεύτιου άρθρου 120 του Συντάγματος, ειδικότερα δε στην παρ. 4 αναφέρει πως οι Έλληνες πολίτες δικαιούνται και υποχρεούται να αντιστέκονται με κάθε μέσον εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία. Εν προκειμένω, καλώς ή κακώς έχουμε μία καθ΄όλα «νομίμως» εκλεγμένη κυβέρνηση από τον Λαό, παρά το μικρό ποσοστό επί τοις % που έλαβε, παρά την τεράστια αποχή των ψηφοφόρων και επομένως η ενεργοποίηση της παραγράφου 4 του άρθρου 120 του Συντάγματος δύναται να εκληφθεί ως απρόσφορος καθόσον δεν κατελύθη η δημοκρατία διά της βίας.

Β. Τέλος ποια η συμβουλή και η ευχή σας προς τα νέα παιδιά;

Σ: Τα νέα παιδιά του τόπου μας είναι το μέλλον της Χώρας μας και οι αυριανοί ηγέτες της. Επομένως η συμβουλή μου είναι α) να εμπλουτίσουν τις εγκυκλοπαιδικές τους γνώσεις, β) να παραμείνουν στη Χώρα τους και να αγωνιστούν για τα ιδεώδη της Πατρίδος μας, 3) να έχουν ανεπτυγμένο αίσθημα δικαίου και προτάσσοντας τη νεότητά τους και τον ενθουσιασμό τους να συμπαρασύρουν με την αγωνιστικότητά τους εμάς τους γηραιοτέρους, όπως έγινε στα χρόνια της δικής μου νεότητας που τότε αντιπαλεύαμε τα τάνκς της Χούντας και τα πυροβόλα τους όπλα που χτυπούσαν στο ψαχνό.

Σας ευχαριστώ θερμά Κύριε Στεργιανέ!

Κι εγώ σας ευχαριστώ.