Όλοι γνωρίζουν τον Πάτερ Παΐσιο, το Άγιο νεοέλληνα που με τα λόγια του αλλά και τα θαύματα του έχει μείνει στις καρδιές όλων των ευσεβών Χριστιανών. Πριν από περίπου 3 χρόνια μια ανασκαφή στο χωριό Κάτω Γραμματικό Έδεσσας, στο εκκλησάκι της Ανάληψης στην περιοχή κατασκηνώσεις λίγο έξω από το χωριό φανέρωσε έναν νεομάρτυρα που σε πολλούς νέους δεν έχει καταγραφεί. Πρόκειται για τα οστά του Δημητρίου Γραμματικού. Σήμερα λοιπόν είναι πολύ κοντά στο να ανακηρυχθεί Άγιος καθώς μαρτύρησε από τα βασανιστήρια του Πασά της περιοχής στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Αλλά ας πάρουμε την ιστορία από την αρχή.
Πως πήρε το όνομα το χωριό μας
Η ιστορία του χωριού μας χάνεται στους αιώνες. Ιστορικά στοιχεία για το Κάτω Γραμματικό υπάρχουν από τον 11ο μ.χ αιώνα.. Σώνεται μέχρι τις μέρες ο Ι. Ν. του Αγ. Γεωργίου που χρονολογείται από τον 11ο μ.χ αιώνα και ο μεταβυζαντινός πύργος. Αυτός σύμφωνα με μαρτυρίες των προπαππούδων έκτος από τη βάση η οποία σώζεται είχε και τρεις ορόφους .Η οποίοι ήταν ξύλινοι και καταστράφηκαν με το πέρασμα του χρόνου. Στον πύργο αυτό έμενε κάποιος μουσουλμάνος άρχοντας με την οικογένειά του. Μάλλον ήταν ο πασάς της περιοχής .Δίπλα από τον πύργο υπήρχε ο Ι. Ν. του Αγ. Νικολάου ο οποίος καταστράφηκε πριν από μερικές 10ετίες και είχε σπάνιες τοιχογραφίες .Εκεί ψάλτης ήταν ένας νεαρός καλλίφωνος χριστιανός ο Δημήτριος ο οποίος ήταν γραμματιζούμενος .Όποιος ήθελε να συντάξει κάποιο έγγραφο πήγαινε σε αυτόν.
Ο πασάς που έμενε στον πύργο είχε και μια κόρη η οποία είχε αγαπήσει το νεαρό Δημήτριο. Τον αγάπησε ακούγοντας την φωνή του όταν ο νεαρός έψελνε. Ο πατέρας της κάλεσε το νεαρό και του είπε να γίνει γαμπρός του ,όπως πρώτα θα έπρεπε να αλλάξει πίστη να γίνει μουσουλμάνος. Φυσικά ο Δημήτριος δε συμφώνησε .Στην άρνηση του νεαρού , τον κρέμασε στον πλάτανο δίπλα από τον πύργο στην μεριά του ποταμού. Ο πλάτανος ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα, .έτσι λοιπόν πήρε το όνομα το χωριό από το νεαρό γραμματιζούμενο που έδωσε την ζωή του για την πίστη του στο Θεό και την πατρίδα.
Λέγετε ότι το σώμα του έμεινε κρεμασμένο στον πλάτανο για παραδειγματισμό προς τους υπόλοιπους χριστιανούς ,για μέρες .Αργότερα το πήραν και το έθαψαν μάλλον δίπλα στο σημερινό εκκλησάκι της Ανάληψης του Κυρίου στην περιοχή των κατασκηνώσεων.
ΤΟ ΘΑΥΜΑ
Δίπλα από το Ι,Ν. της Αναλήψεως ακριβώς πίσω από το ιερό υπάρχει μια πηγή (Αγίασμα) .Κάποιοι χωριανοί παρατήρησαν παραμονή της Αναλήψεως πως μαζί με το νερό της πηγής έβγαινε-έτρεχε και λάδι .Ξαναπαρατήρησαν το γεγονός και τα επόμενα χρόνια και αυτό επαναλαμβάνονταν κάθε χρόνο παραμονή της γιορτής της Αναλήψεως της 12 το βράδυ.
Η ΕΚΣΚΑΦΗ
Τον Σεπτέμβριο του 2014 ύστερα από ανασκαφή της Μητρόπολης Φλώρινας παρουσία Ιερέων αλλά και του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Θεόκλητου, πραγματοποιήθηκε ανακαλύφθηκαν ανθρώπινα οστά τα οποία εξέδιδαν ευωδία. Μάλιστα ύστερα από παραίνεση του Μητροπολίτη οι Ιερείς άρχιζαν να ψάλουν. Τα ευρήματα στάλθηκαν για έλεγχο αλλά η αρχή της ανακάλυψης μόλις ξεκίνησε. Οι κάτοικοι του χωριού πιστεύουν ότι ο Δημήτριος Γραμματικός είναι ένας σύγχρονος Άγιος του χωριού και σε αυτό το συμπέρασμα φαίνεται να καταλήγει και ο Αρχιμανδρίτης Σεβαστιανός Αρχιερατικός Επίτροπος του Αμυνταίου και των γύρω περιοχών που μίλησε με θέρμη για το νέο Άγιο από το Κάτω Γραμματικό που βασανίστηκε και τελικώς άφησε την τελευταία του πνοή υπερασπιζόμενος την Ελλάδα και την Ορθοδοξία.
