Τα ψάρια θεωρούνται «θαλασσινά φυτά». Τα ψάρια είναι όντως μια πολύ υγιεινή τροφή. Τα ψάρια αποτελούν καλές πηγές σεληνίου, ιωδίου και πολλών ιχνοστοιχείων. Είναι υψηλά σε βιταμίνη Α, βιταμίνη D και βιταμίνη Β12. Περιέχουν ωμέγα 3 λιπαρά οξέα σε μορφή EPA και DHA, Τα λιπαρά οξέα EPA προστατεύουν από την καρδιοπάθεια και τα εγκεφαλικά. Οι υψηλές συγκεντρώσεις EPA αραιώνουν το αίμα. Η μείωση της πηκτικότητας του αίματος είναι ένας κύριος μηχανισμός με τον οποίο τα EPA λειτουργούν και δημιουργούν μικρότερη θνησιμότητα από καρδιοπάθεια. Τα EPA μειώνουν τα τριγλυκερίδια και σε μικρότερο βαθμό τη χοληστερίνη. Το πιο σημαντικό είναι ότι μειώνουν τη φλεγμονή στο σώμα και είναι σήμερα γνωστό ότι πολλές χρόνιες εκφυλιστικές ασθένειες έχουν ως βασική αιτία τη φλεγμονή. Κύρια αιτία του εμφράγματος είναι η φλεγμονή στις αρτηρίες. Η φλεγμονή μετριέται με μια βιοχημική εξέταση που λέγεται CRP (C αντιδρώσα πρωτεΐνη). Μειώνοντας αυτόν τον δείκτη φλεγμονής, προστατεύουμε την καρδιά μας, και το EPA είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος μείωσης της φλεγμονής. Τα λιπαρά οξέα DHA των ψαριών είναι τα κύρια μακράς διαρκείας λιπαρά οξέα στον εγκέφαλο. Αν και μπορούμε να τα συνθέσουμε, η ικανότητά μας μειώνετε καθώς γερνάμε.
Τα ψάρια έχουν θεωρηθεί τροφή μακροζωίας. Η μακροβιότητα και η ασπίδα προστασίας των Ιαπώνων έναντι της στεφανιαίας νόσου αποδίδεται στην υψηλή κατανάλωση ψαριών. Οι επίσημες στατιστικές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δείχνουν ότι η χαμηλή θνησιμότητα λόγω όλων των αιτιών θανάτου γενικά και κατά συνέπεια η μεγαλύτερη μακροβιότητά τους συναντώνται στην Ιαπωνία. Στην πραγματικότητα ο πιο μακρόβιος πληθυσμός της γης είναι οι Οκινάουα, οι οποίοι ζουν σε ένα νησιωτικό σύμπλεγμα κοντά στην Ιαπωνία. Στη μακροζωία των Ιαπώνων βασικό ρόλο πρέπει να παίζει η μεγάλη κατανάλωση ψαριού στην Ιαπωνία. Και αυτό τουλάχιστον για τη χαμηλή θνησιμότητα από στεφανιαία νόσο έχει αποδειχθεί και από τη μελέτη που διεξήγαγε ο Kagawa και οι συνεργάτες του το 1982. Οι εν λόγω επιστήμονες απέδειξαν ότι οι Ιάπωνες που ζουν στις παράκτιες περιοχές και οι οποίοι καταναλώνουν περισσότερα ψάρια από τους Ιάπωνες που ζουν στο εσωτερικό της χώρας παρουσιάζουν χαμηλότερη θνησιμότητα λόγω στεφανιαίας νόσου. Εδώ να κάνω μια παρατήρηση: Αν τα κορεσμένα ζωικά λίπη ήταν η αιτία της αθηροσκλήρωσης και του εμφράγματος, γιατί οι Ιάπωνες που ζουν στα ενδότερα της Ιαπωνίας έχουν αυξημένα επίπεδα θανάτων από καρδιαγγειακά; Οι Ιάπωνες γενικά δεν τρώνε πολλά ζωικά κορεσμένα λίπη και πολλές τροφές πλούσιες σε χοληστερίνη, αφού δεν τρώνε πολλά κρέατα, γάλα, γιαούρτι και βούτυρο. Άρα άλλη είναι η αιτία του εμφράγματος, γι’ αυτό και σε περιοχές της Ιαπωνίας οι άνθρωποι που τρώνε περισσότερα ψάρια, έχουν καρδιαγγειακή προστασία.
Πολλές είναι οι επιδημιολογικές μελέτες που αποδεικνύουν την προστατευτική δράση της ψαροφαγίας έναντι της καρδιαγγειακής ασθένειας. Ενδεικτικά αναφέρω μια έρευνα που έγινε στο Σικάγο σε 2000 άτομα, τα οποία τέθηκαν σε παρακολούθηση επί είκοσι χρόνια. Από αυτή τη μελέτη φάνηκε ότι η κατανάλωση ψαριών μείωνε τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά επεισόδια. Η εργασία του Burr απέδειξε ότι η κατανάλωση δύο γευμάτων την εβδομάδα μείωνε τη θνησιμότητα από έμφραγμα κατά 30% και πλέον, χωρίς να επιφέρει μεταβολή της χοληστερίνης του ορού. Αυτό σημαίνει ότι η χοληστερίνη δεν είναι η αιτία των καρδιαγγειακών. Ο Burr θεώρησε ότι η μείωση των καρδιαγγειακών από την κατανάλωση ψαριών οφειλόταν στο ότι η κατανάλωση ψαριών ελάττωσε τον κίνδυνο της θρόμβωσης, μειώνοντας τη συνάθροιση των αιμοπεταλίων. Βέβαια η μελέτη αυτή έγινε το 1989 και ο Burr δεν γνώριζε για τον ρόλο της φλεγμονής στην καρδιοπάθεια και για το ότι τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα των ψαριών μειώνουν τη φλεγμονή και άρα τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά.
Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι η συχνή κατανάλωση ψαριού μας προστατεύει από διάφορες μορφές καρκίνου. Μια μεγάλη μελέτη στην Ιταλία που συνέκρινε 10.000 καρκινοπαθείς ασθενείς με 8.000 ασθενείς με άλλα προβλήματα υγείας, έδειξε ότι όσοι έτρωγαν δύο ή περισσότερες μερίδες ψάρι την εβδομάδα διέτρεχαν πολύ μικρότερο κίνδυνο για διάφορες μορφές καρκίνου σε σύγκριση με όσους έτρωγαν ψάρι μια φορά την εβδομάδα ή και καθόλου. Συγκεκριμένα όσοι έτρωγαν ψάρι δύο ή περισσότερες φορές την εβδομάδα είχαν ποσοστά καρκίνου του στομάχου, του οισοφάγου, του εντέρου και του παγκρέατος κατά 30 έως 50% χαμηλότερα.
Μια άλλη επιδημιολογική μελέτη του 2003 απέδειξε ότι η συχνή κατανάλωση ψαριών προστατεύει από καρκίνο του προστάτη και από μεταστάσεις. Η μελέτη αυτή εξέτασε τις διατροφικές συνήθειες 47.882 ανδρών και κράτησε δώδεκα χρόνια. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι έτρωγαν ψάρι περισσότερο από τρεις φορές την εβδομάδα είχαν μειωμένο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο του προστάτη καθώς και μεταστατικό καρκίνο. Ομοίως έχουν δείξει και άλλες πιο πρόσφατες μελέτες. Μια μελέτη του Harvard του 2007 σε 14.916 άνδρες βρήκε χαμηλότερη συχνότητα καρκίνου του προστάτη σε άνδρες με τα υψηλότερα επίπεδα ωμέγα 3 λιπαρών οξέων (101). Μια μετα-ανάλυση του 2010 βρήκε 63% μείωση στα ποσοστά θανάτου από καρκίνο του προστάτη σε αυτούς με την υψηλότερη κατανάλωση ψαριών. Μια μελέτη του Harvard του 2012 σε 525 άνδρες βρήκε 40% χαμηλότερο ποσοστό θανάτων από καρκίνο του προστάτη στος άνδρες με την υψηλότερη πρόσληψη λιπαρών οξέων από ψάρια. Και μια μελέτη του Harvard του 2013 σε 293.464 άνδρες βρήκε ότι η αυξημένη πρόσληψη ωμέγα 3 λιπαρών οξέων συνδέθηκε με σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό θανατηφόρου καρκίνου του προστάτη.
Μάριος Δημόπουλος
Διατροφολόγος
Μέλος του American Council of Applied Clinical Nutrition
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου