Κοινωνική & Αλληλέγγυα Οικονομία-Κ.ΑΛ.Ο.

Μετά την παγκόσμια χρηματιστηριακή κρίση του 2008 όλο και περισσότεροι μιλάνε (είτε ξέρουν είτε δεν καταλαβαίνουν) για την Κοινωνική & Αλληλέγγυα Οικονομία-Κ.ΑΛ.Ο.

Στα τότε Οικονομικά Πανεπιστήμια δεν ακούσαμε ποτέ κάτι για την Κ.ΑΛ.Ο. Μόνο στην Γεωπονική Σχολή του ΑΠΘ και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ίσως και στο Δημοκρίτειο-Νομική, και στο ΤΕΙ Μεσολογγίου), ακουγόταν κάποιες λέξεις που είχαν σχέση με την Κ.ΑΛ.Ο., κάτι σαν συνεργατισμός, συνεταιρισμός κλπ.

Ο καθ Κώστας Παπαγεωργίου (ομότιμος τώρα), ο καθ Γιώργος Δαουτόπουλος (ομότιμος και αυτός), ο Αριστείδης Κλήμης, ο Χρίστος Καμενίδης (ομότιμος), η καθ Ολυμπία Κλήμη-Καμινάρη, ο καθ Γιώργος Αλεξόπουλος (σήμερα) έχουν πει πολλά. Το Ινστιτούτο Συνεταιριστικών Ερευνών & Μελετών-ΙΣΕΜ, η Εταιρεία Αγροτικής Οικονομίας-ΕΤΑΓΡΟ, το Ινστιτούτο Αγροτικών Ερευνών-ΙΑΓΕ, το Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Περιφερειακής Ανάπτυξης-ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΠΑ, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών-ΕΚΚΕ, το Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικής Οικονομίας-ΙΜΕΚΟ κλπ είναι μερικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, που ασχολήθηκαν ενεργά και προσπάθησαν να προσδιορίσουν το υποκείμενο της Κ.ΑΛ.Ο. ή ακόμα και να προωθήσουν τον συνεργατισμό σε όλες τις μορφές.

Οι Πολίτες και οι Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών είναι οι επισπεύδοντες και οι καθορίζοντες ΑΠΟΛΥΤΑ το αντικείμενο κάθε τομέα και κάθε δραστηριότητας μέσα στην κοινωνία ή ακόμα και στην οικονομία. Επικουρικά, ή στα πλαίσια που έχει ήδη προσδιορίσει η κοινωνία των πολιτών, με τους πολίτες της ή/& με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, μπορούν να συμμετέχουν τα υποκείμενα κάθε δραστηριότητας ή και με αυτόνομη πρωτοβουλία μια ομάδα ομοειδών δομών ή σκοπών μπορεί να προσπαθήσει να επεκτείνει-εμπλουτίσει ή να προτείνει τον αυτοπροδιορισμό της, πάντα υποκείμενη στις επιλογές των πολιτών και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.

Η Κοινωνική & Αλληλέγγυα Οικονομία-Κ.ΑΛ.Ο. δεν είναι καινούργια έννοια. Έχει προσδιορισθεί επακριβώς το υποκείμενό της σε διεθνή συνέδρια και έχει αναγνωρισθεί από διεθνείς δομές και οργανώσεις, αλλά και από την ελληνική κυβέρνηση.

Στην Ελλάδα υφίσταται νομοθεσία για την Κ.ΑΛ.Ο. από το 1915 (νόμος 602 για τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς). Η πρόσφατη νομοθεσία (4019/2011) για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις-ΚοινΣΕπ, είναι προσανατολισμένη στην απασχόληση. Παρ ότι δημιουργήθηκε σε εξαιρετικά πιεστικό οικονομικό περιβάλλον δεν μπορεί να εξαφανίσει από το υποκείμενο της Κ.ΑΛ.Ο. όλες τις άλλες μορφές και δομές που εξακολουθούν να υφίστανται και να λειτουργούν στην Ελλάδα, ενώ φαίνεται ότι υπάρχει ανάγκη η κοινωνία των πολιτών και οι Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, οι οποίες είναι οι τελικοί διαμορφωτές της λειτουργίας της κοινωνίας, να εκφρασθούν για μια Κοινωνική & Αλληλέγγυα Οικονομία με προοπτικές, όπως ακριβώς εκφράζονται και για τις δομές και μορφές της Δημόσιας Οικονομικής, αλλά και τις μορφές και δομές της Ιδιωτικής Οικονομικής.

Με πρωτοβουλία της άτυπης κινηματικής ομάδας «Πανελλήνιο ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών» ξεκίνησε ένας διάλογος μεταξύ των πολιτών, που θα κορυφωθεί με Πανελλήνιο Συνέδριο στις 10, 11 & 12 Ιουν 2016, στην Αθήνα. Ο ανοικτός και ελεύθερος διάλογος οργανώνεται πλέον από την Πανελλήνια Ένωση Συμπράξεων Κοινωνικής Οικονομίας και άλλα συμπράττοντα κοινωνικά δίκτυα, δίκτυα της κοινωνίας των πολιτών, δίκτυα κοινωνικών επιχειρήσεων, δίκτυα καταναλωτών, συνεταιρισμούς, ανθρωπιστικά και οικολογικά δίκτυα, μεταξύ των οποίων ο Περιφερειακός Μηχανισμός ΚοινΣΕπ Αττικής και η Εθνική Ομοσπονδία Ομίλων, Συλλόγων & Κέντρων UNESCO.

Μέχρι σήμερα έχουν γίνει Προσυνεδριακές διαδικασίες στην Αθήνα (17-9-2015), στην Αθήνα (5-11-2015), στην Λάρισα (19-11-2015), στο Αίγιο (29-11-2015), στην Καλαμάτα (20-12-2015), στην Πάτρα (28-2-2016) και στην Θεσσαλονίκη (12-3-2016). Ενώ είναι ελεύθερες και ανοικτές πολλές ακόμα, μεταξύ των οποίων έγιναν γνωστές στις 24 Απρ 2016 (Αθήνα) και στις 22 Μαΐ 2016 (Θεσσαλονίκη).

Στις τακτικές και συνεχείς ανοικτές συναντήσεις της ανοικτής Οργανωτικής Επιτροπής, η οποία συνεδριάζει κάθε Τετάρτη στις 19.00 ήδη συζητιέται ο προγραμματισμός των προσυνεδριακών ημερίδων στο Ηράκλειο, στα Χανιά, στα Τρίκαλα και στα Γιάννενα, ενώ είναι ανοικτή σε προτάσεις για προσυνεδριακές ημερίδες και όπου αλλού προταθεί, μέχρι τις 10 Ιουν 2016.

Η Προσυνεδριακή Ημερίδα συντονίστηκε από τον κ Αντώνη Καράγιωργα (6972229210) και γραμματεία από την κα Αρσινόη Δεληγιάννη (6936796153) και την κα Δάφνη Διαμαντοπούλου. Εκτός από την κεντρική εισήγηση που έκανε ο κ Μπάμπης Παπαϊωάνου, μίλησαν και οι Δημήτρης Μιχαηλίδης, Μιχάλης Τρεμόπουλος, Στέλιος Κατωμέρης, ενώ με τηλεφωνική σύνδεση παρουσίασε μερικές σκέψεις ο κ Ανδρέας Ρουμελιώτης. Ακόμα πολύ ενδιαφέρουσες σκέψεις ανέπτυξαν οι: Λ. Σαλτσίδου, Δ. Καψάσκης, Ν. Νταής, Α. Δεληγιάννη, Β. Τακτικός, Σ. Σακελαρίδης, Σ. Καβακόπουλος, Γ. Καραβαγγέλης, Γ. Μπούτσελης, Α. Τσιώτης, Δ. Λιαρμακόπουλος, Α. Γάβρος και πολλοί ακόμα.

Στην Προσυνεδριακή Ημερίδα στην Θεσσαλονίκη (12-3-2016), το ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών Κεντρικής Μακεδονίας μετά από μακρά συζήτηση, όπου μίλησαν όλοι και όσες θέλησαν να πάρουν τον λόγο σε μια ανοικτή διαδικασία, ανακοίνωσε δια του προέδρου του κ. Μπάμπη Παπαϊωάννου την σύσταση Ομάδων Δουλειάς για να εξειδικεύσουν στις θεματικές του Συνεδρίου, που ανάλογα με το ενδιαφέρον, και με ανοιχτή πρόσκληση προς όλες τις οργανώσεις και τους συμπολίτες, θα μπορούσαν να είναι: 1. Αγροδιατροφικού τομέα. 2. Υγείας & κοινωνικής φροντίδας. 3. Τοπικής Αυτοδιοίκησης, 4. Πολιτισμού & Τουρισμού, 5. Συνεταιρισμοί, 6. Συνεταιριστικές τράπεζες & Ηθική Τράπεζα, 7. Εθελοντισμού, εθνικοτοπικές οργανώσεις & ευεργέτες, 8. Ενέργεια-Περιβάλλον, 9. Μετανάστες-πρόσφυγες, 10. Εκπαίδευσης και Δια Βίου Μάθησης, 11. Κοινωνικής Οικονομίας στην Ευρώπη & δικτύωση, 12. Κοινωνικής επιχειρηματικότητας Διαδικτύου-Δημοσιογραφία πολιτών & 13) Πρωτοβουλιών χωρίς μεσάζοντες, και όποιες άλλες προταθούν.

Επίσης καλόν θα ήταν να διαμορφωθεί και μια Επιστημονική Επιτροπή για το υποκείμενο της Κ.ΑΛ.Ο., πάντα ανοικτή σε όποιον θα ήθελε να συνδράμει, πάντα με χρονικό ορίζοντα το τετράμηνο, ώστε να μπορεί να συμβάλει και το ΠΑΡΑΤΗΡΤΗΡΙΟ Κεν. Μακεδονίας στο Πανελλήνιο Συνέδριο της Κοινωνίας των Πολιτών για την Κοινωνική Οικονομία, που θα γίνει 10-12/6/2016, στην Αθήνα.

Η Κοινωνική & Αλληλέγγυα Οικονομία –Κ.ΑΛ.Ο. έχει ως προαπαιτούμενο την ύπαρξη κοινωνίας, την συμμετοχική δημοκρατία, την αυτοοργάνωση των θεσμών συνεργατισμού και την αυτοδιαχείριση των οικονομικών σχέσεων. Η Κοινωνική & Αλληλέγγυα Οικονομία συνδέεται άρρηκτα με την ανάπτυξη της Κοινωνίας των Πολιτών και αναπτύσσεται δυναμικά σε περιοχές όπου το κράτος και η οικονομία του (Δημόσια Οικονομική) καθώς και η «κερδοσκοπική» Ιδιωτική Οικονομική δεν εισέρχονται, λόγω της περιορισμένης κερδοφορίας ή της περιορισμένης πρόσβασης.

Η Ελλάδα φαίνεται ότι είναι από τις χώρες εκείνες που η Κοινωνική & Αλληλέγγυα Οικονομία-Κ.ΑΛ.Ο. αναγνωρίζεται και καθορίζεται μέχρι σήμερα από αυτό που δεν είναι, αλλά όχι από αυτό που είναι. Η Κ.ΑΛ.Ο. αναγνωρίζεται ως μη κυβερνητική, μη κερδοσκοπική, δηλαδή ετεροκαθορίζεται από το γεγονός ότι δεν είναι Δημόσια Οικονομική (κρατική), ούτε Ιδιωτική Οικονομική (αγορά). Δεν αναγνωρίζεται όμως επαρκώς ακόμη ως η μετεξέλιξη της Οικιακής Οικονομίας.

Η Συνεταιριστική Δεκαετία 2011-2020 σηματοδοτεί, σύμφωνα με την Διεθνή Συμμαχία του Συνεργατισμού (International Cooperative Alliance-ICA), την έναρξη μιας παγκόσμιας εκστρατείας για να περάσει το συνεταιριστικό μοντέλο επιχειρηματικής δραστηριότητας σε ένα νέο επίπεδο, χωρίς να έχει ανάγκη από περίεργες Δεοντολογίες, ώστε, μέχρι το 2020, η συνεταιριστική μορφή επιχειρηματικότητας να έχει γίνει η ταχύτερα αναπτυσσόμενη μορφή επιχειρηματικότητας, το μοντέλο που θα προτιμάται από τους ανθρώπους και θα απολαμβάνει μια αναγνωρισμένη και ηγετική θέση στην οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα.