Παλιά στην Αλμωπία

Γράφει ο Μάκης Κωσταντινίδης

 

Τον Ιανουάριο του 1944 οι Γερμανοί άρχισαν να δίνουν περισσότερες ελευθερίες κινήσεων και ενεργειών στον Βουλγάρικο στρατό κατοχής που κύρια έδρευε και δρούσε στην ανατολική Μακεδονία και ελάχιστα στις βόρειες περιοχές του Νομού Πέλλας. Έτσι την εποχή εκείνη το 48^ο τάγμα πεζικού του Βουλγάρικου στρατού μπήκε στον Ν. Πέλλας από τα Β/Α και πρώτη στάση με πρώτα εγκλήματα είχαμε στο χωριό Αρχάγγελος όπου έκαψαν το σχολείο του χωριού και το κτήριο της κοινότητας. Συγκέντρωσαν τους κατοίκους στην πλατεία και τους είπαν πως δεν θα τους πειράξουν όπως και τελικά έγινε αλλά καταλήστεψαν όλο το χωριό και άρπαξαν ότι πολύτιμο υπήρχε αλλά και ότι τρωγόταν.

Το κακό άρχισε από το χωριό Περίκλεια όπου έφτασαν στις 19 Ιανουαρίου του 1944. Οι Βούλγαροι πηγαίνοντας προς το χωριό συλλάμβαναν και εκτελούσαν όποιον  έβρισκαν στον δρόμο τους. Θύματα αυτής της Θηριωδίας ήταν οι Διονύσης Πορτσέλης και Αριστείδης Τόλης οι οποίοι ήταν κάτοικοι Αρχάγγελου ενώ από τους κατοίκους της Περίκλειας εκτελέσθηκαν οι Δημήτριος, Δήμος και Ιωάννης Νικόλτσης τον Χρήστο Φέντα και τον Ιωάννη Παπαδημητρίου.

Πολλοί κάτοικοι της Περίκλειας μόλις έμαθαν ότι έρχεται Βουλγάρικος στρατός κρύφτηκαν στις γύρω περιοχές. Όταν έφτασαν στο χωριό οι Βούλγαροι συγκέντρωσαν κατοίκους στην Πλατεία και πήραν μαζί τους τον Καρά Ευάγγελο και τον Ν. Φέντα για οδηγούς. Στην συνέχεια και λίγο μετά το χωριό στο οποίο έκαψαν αρκετά σπίτια και τα λεηλάτησαν εκτέλεσαν και τους δύο αιχμαλώτους.

Την ίδια ημέρα έφτασαν στο χωριό Λαγκαδιά όπου κι από εκεί πολλοί κάτοικοι κρύφτηκαν. Στο χωριό έκαψαν το σπίτι του δασκάλου Ιωάννη Παρηγορίδη ενώ στην συνέχεια ανακάλυψαν επτά ή οκτώ άτομα από αυτά που κρύφτηκαν και τους σκότωσαν.

Άλλο τμήμα που έφτασε στο χωριό στις 20 Ιανουαρίου έκαψε το σχολείο και συνέλαβε κατοίκους μεταξύ αυτών και τον Παπά του χωριού τον Μακεδονομάχο Παπανώε ο οποίος ήταν και οργανωμένος στην αντίσταση. Οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν σε γειτονικό δάσος με το εκτελεστικό απόσπασμα και έναν επικεφαλή αξιωματικό όπου είχαμε και μια συγκινητική εκτέλεση.

Ο Βούλγαρος αξιωματικός είπε στους συλληφθέντες ότι θα πυροβολήσουν στον αέρα ώστε να νομίσουν οι υπόλοιποι Βούλγαροι που βρίσκονταν στο χωριό ότι τους εκτέλεσαν όπως και πραγματικά έγινε. Ο Βούλγαρος αυτός αξιωματικός λίγους μήνες μετά λιποτάκτησε και προσχώρησε στις δυνάμεις των ανταρτών που δρούσαν στην περιοχή του Κιλκίς και όπως αποδεδείχθηκε ήταν υιός ιερέα και φιλέλληνας. Μια άλλη ομάδα όμως αιχμαλώτων δεν είχε την ίδια τύχη παρά το ότι από τους 14 συνολικά τέσσερεις δραπέτευσαν με την βοήθεια του Βούλγαρου στρατιώτη που τους φρουρούσε και ο οποίος ήταν πομάκος στην καταγωγή. Οι υπόλοιποι που εκτελέστηκαν ήταν οι Η. Νίπης, Γ. Καραμάνος, Δ. Δεμερτζής, Χ. Μάντσης, Γ. Πόντσης, Λ. Μασμανίδης, Α. Τανούρκας, Χ. Στεΐτσης, Παντωκράτωρ Τούσης, Ε. Νόρκας, Χ. Τανούρκας, Δημήτριος Χρήστος και Νικόλαος Μίγκας, Σ. Σδρώδης και Ιωάννης Τέσκας.